Egzersiz kişinin hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı için çok önemlidir. Kişinin zinde kalmasına katkı sağlar, ruh halini iyileştirir, enerjisinin yüksek olmasını sağlar. İnsanların kendi sağlık durumlarına ve yaşlarına uygun olan egzersizleri düzenli bir şekilde yapması gerekir. Bu yazıda insülin tedavisi alan kişilerde egzersizin nasıl olması gerektiğinden bahsedeceğim.
İnsülin tedavisini pankreastan insülin hormonunu salgılayamayan ya da var olan insülin hormonunu vücudunda kullanamayan diyabet hastaları kullanmaktadır. Diyabet hastası bireylerin egzersiz yapması kan dolaşımında bulunan glukozun kas dokuları tarafından kullanılmasını hızlandırarak kan şekerinin düşmesine katkı sağlar.
Diyabet hastalarında egzersiz için en uygun zaman yemek yedikten sonraki 1-2 saattir. Vücut tarafından besinler sindirilir ve kan şeker düzeyi normal sınırların içerisine gelir. Sabah aç karnına yapılan egzersiz ya da yemek yedikten 3 saat sonra yapılan egzersiz hipoglisemiye sebep olacağından önerilmez. Eğer kişinin kahvaltıdan önce egzersiz yapması gerekiyorsa egzersizden 30-40 dakika önce küçük bir ara öğün yapması hipoglisemi riskini azaltacaktır.
Diyabet hastalarında kan şekeri takibi çok önemlidir. Kan şekerinin egzersiz öncesinde, egzersiz sırasında ve egzersiz sonrasında ölçülmesi gerekir.
Egzersiz öncesindeki kan şekerinin 100 mg/dl’nin üzerinde olması gerekir. Aksi halde kişinin egzersiz sırasında ve sonrasında hipoglisemi riskini arttırır. Aynı zamanda 240 mg/dl’nin de altında olması gerekir. Kan şekeri 240 mg/dl’nin üzerinde iken egzersiz yapılırsa kan şekeri daha da yükselir.
Egzersiz yapılan zaman diliminin kullanılan insülinin maksimum etki zamanına denk gelmemesi gerekir. Eğer denk geliyorsa;
- 1 saatlik egzersiz için 10-15 gram karbonhidrat içeren bir ara öğün tüketilmelidir. (Örneğin, 1 küçük boy muz ya da 1,5 büyük boy galeta)
- 1 saatten fazla süren egzersiz için 10-15 gram karbonhidrat ve 6 gram protein içeren bir ara öğün tüketilmelidir. (Örneğin, 1 ince dilim ekmek ve 1 kibrit kutusu büyüklüğünde beyaz peynir)
İnsülin enjeksiyonunu o gün en az kullanılacak olan bölgeye yapılmalıdır. İnsülin enjeksiyonu yapılan bölge ne kadar çok çalışırsa insülinin kana geçme hızı o kadar artar. İnsülinin hızlıca kana geçmesi hipoglisemiye sebep olabilir.
Diyabet hastalarının egzersiz türünü ve kullanacakları insülin dozunu doktorlarına danışmaları gerekir. Kişinin yapacağı egzersizin yoğunluğuna göre kullanacağı insülinin dozu da değişecektir.
Uzun ve yoğun süren egzersizden sonra karbonhidrat içeren bir ara öğün yapılmalıdır. Bu ara öğün kan şekerinin düşmesine engel olmak için önemlidir.
Sağlıklı bir hayat sürdürmek için haftada 3-4 gün egzersiz yapılmalıdır. Egzersizin şiddeti ve süresi kişiden kişiye değişebilmektedir ancak hareketli bir yaşam herkes için gereklidir.
Tuğba Demirci
İstanbul Kültür Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü 3.sınıf
Linkedln: https://www.linkedin.com/in/tu%C4%9Fba-demirci-894785243/
