Öncelikle herkese merhaba,
Bugün ele alacağımız konu endodontik kavite prensipleri. Bu konuyu ele almadan önce dişin birkaç anatomik yapısını bir görselle göstermek istiyorum.
*Kavite açarken tabi ki dikkat etmemiz gereken birkaç şey var.Bunları kaba taslak şöyle sıralayabiliriz
- Giriş kavitesi açarken koronal çürüğü tamamen temizlemeliyiz
- Sağlam diş dokularnıı korumalıyız
- Pulpa odasını tamamen kaldırmalıyız
- Giriş kavitesini oklüzale doğru genişleyecek şekilde açmalıyız
- Pulpa odasına girdikten sonra kesinlikle frez kullanmamalıyız
Şimdi biraz da farklı diş guruplarındaki giriş kavitelerinden bahsedeyim.
Anterior Dişlerde Giriş Kavitesi
Tüm anterior dişlerde giriş daima oral yüzden yapılır.Preparasyona singulum tepesinden başlanır. İlk giriş dişin palatinal yüzünün merkezinden yapılır. Yaygın olarak yapılan hatalardan biri kavite preparasyonuna dişetine uzak olarak başlanmasıdır. Başlangıç girişi ucu yuvarlak, elmas fissür frezle yüksek devirle su soğutmalı olarak dişin uzun aksına dik olarak yapılır. Bu esnada sadece minede penetrasyon yapılır, kesinlikle freze aşırı kuvvet veya basınç uygulanmamalıdır. Daha sonra ucu santral kavitede olacak şekilde, frez insizale doğru döndürülür ve dişin uzun aksına paralel hale getirilir. Pulpa odasının içine giriş kesinlikle yüksek devirli aletlerle yapılmamalıdır. Bu enstrumanların diş içinde kullanımı parmak hassasiyetini ortadan kaldırır ve perforasyon riski artar.
İlk kavite şekli fissür frezle yelpaze veya huniye benzer şekilde açılır. Pulpa odasına girişte dik açılı 2 ve 4 nolu cerrahi uzunluktaki rond frez düşük devirde kullanılır. Eğer pulpadaki çekilme miktarı büyükse 2 nolu rond frez başlangıç penetrasyonu için kullanılır. Insizale doğru uygun genişletme operatörün frez gövdesinin izin verdiği ölçüde dişin uzun aksına paralel olarak çalışmasını sağlar. Rond frez kullanılarak pulpa odası içinden dışına doğru labial ve lingulal boynuzlar kaldırılır. Sonuçta kavite düzgün, devamlı ve kanal ağzından kavite sınırına kadar takıntısız olmalıdır.
Son preparasyon kanal ve odanın internal anatomisi ile ilişkilidir. Genç dişlerde pulpa odası geniştir ve kavite dış formu geniş üçgen internal anatomiyi yansıtır. Yaşlı dişlerde pulpa odası sekonder dentinle daralmış olduğundan kavite preparasyonu ovoid şekilde yapılmalıdır. Preparasyon kanal girişinin aşağısına doğru huni şekillidir. Pulpa oldukça geri çekilmiştir ve rond frezin bu derinliğe ulaşması oldukça zordur. Kanalın ileride uygun doldurulabilmesi için yuvarlak ve apekse doğru incelen bir şekilde genişletilmesi gerekir.
Küçük Azılarda Giriş Kavitesi
Bütün posterior dişlerde giriş okluzal yüzeyden yapılır. Frez ilk olarak santral fossanın tam altından, dişin uzun eksenine paralel olarak yapılır. Standart uzunlukta 4 nolu elmas rond frez, vertikal olarak pulpa odasını açmadan kullanılır. Canlı dişlerde pulpa odasına ulaşıldığında frezin boşluğa düştüğü hissedilir. Daralmış veya kalsifiye pulpada ise bu durum olmayacağından perforasyon riski yüksektir. Kanal ağzı genellikle servikal seviyede sond veya kanal aleti yardımıyla tespit edilir.Standart uzunlukta 2 ya da 4 nolu tungsten rond frez pulpa odasının içinden dışına doğru çalışarak ve pulpa odasının tavanını kaldırarak kaviteyi bukkolingual yönde genişletmede kullanılır. Elmas fissür frezle yüksek devirde çalışılarak bukkolingual yönde genişletme ve kavite duvarlarının bitimi yapılır. Biten oval şekilli preparasyon oklüzalden kanala doğru daralan ve geçilebilir bir konik giriş olmalıdır. Kanal aletlerinin çalışmasını engellememek için diş dokusunda retansiyon alanları bırakılmamalıdır. Bukkolingual oval şekilli genel hat pulpa odasının anatomisine uymalı ve kanal merkezde lokalize olmalıdır. Kavite kanal aletleri ve dolgu materyalleriyle çalışmaya imkan tanıyacak genişlikte olmalıdır. Bu esnada yapılan daha dikkatli bir muayene ile arti kanal ağzı aranmalıdır. Özellikle birinci premolarların iki kanallı olduğu unutulmamalıdır. Giriş kavitesi yaşlı veya genç diş anatomisiyle uyumlu olmalıdır.
Üst Büyük Azılarda Giriş Kalitesi
Giriş kavitesi daima oklüzaldedir. İlk önce linguale doğru eğimlendirilen elmas rond frez ile mezial pitin merkezinden kavite açılmaya başlanır. Mine dokusu üzerinde yüksek devirde çalışılır. Dentin dokusuna girildiğinde tungsten rond frezler ile pulpa odasına ulaşılır. Genç pulpa odası varlığında boşluğa düşme hissi anlaşılır. Kanal ağızlarını aramak için içeriden dışarıya ve bukkale doğru frezle pulpa tavanı tamamen kaldırılır. Endodontik el aletleri palatinal, meziobukkal ve distobukkal kanalların girişlerini bulmak için kullanılır. Preparasyon duvarlarında el aletinin uyguladığı gerilim genişletmenin yönünü ve miktarını belirler. Meziobukkal kökte ikinci bir kanalın var olup olmadığına özellikle dikkat edilmelidir. Çoğu zaman klinik olarak saptanamayan dördüncü kanal endodontik mikroskop yardımıyla kolayca bulunmaktadır. Kanal ağızlarını lokalize etmede bir zorluk yoksa preparasyonun tabanı ve duvarları daha fazla kesilmemelidir. Kavite duvarlarının düzeltilmesi elmas fissür ya da konik elmas frezle yüksek hızda tamamlanır. Final preparasyonu kanal ağzında tıkanmamış bir geçiş sağlamalı ve genişletme prosedürünü engellememelidir. Bütün el aletleri bukkalden eğimlendirerek kullanıldığı için giriş preparasyonunu bukkale doğru eğimli yapmak kolaylık sağlar. Preparasyonun genişliği hemen hemen bukkal tüberküllerin tepelerine kadar ulaşmıştır. Duvarlar düzgün ve yumuşak hatlarla bitirilmeli ve kanal ağızları kavite tabanının pulpoaksiyal açılarında olmalıdır.
Genişletilmiş form pulpa odasının anotomisini yansıtmalıdır. Okluzalden bakıldığında tabanı bukkalde ve tepesi lingualde olan her bir açısına kanal ağzı yerleşmiş bir üçgen görülür. Kavite dişin mezial yarısında açılır. Kristaya zarar vermeye gerek yoktur, ama kanal aletlerinin ve kanal dolgu materyalinin kullanımına izin vermesi için bukkolingual yönde yeterli genişlik olmalıdır. Son preparasyon şekli genç veya yaşlı dişin anotomisine uygun olmalıdır. Dördüncü kanal varlığına dikkat edilmelidir.
Alt Büyük Azılarda Giriş Kavitesi
Tüm molar dişlerde giriş preparayonu aşamaları benzerdir. Kanal ağızlarının lokalizasyonu oklüzal düzlemde farklılıklar gösterebilir. Alt çene büyük azı dişlerinde genellikle distal kökte geniş bir tek kanal mevcuttur ve kanal ağzı santral fossa hizasında ortada yer alır. Mezial kanal ağızları ise mezyal kökte bukkal ve lingual tüberküllerin izdüşümüdür. Okluzal giriş kavitesi, tabanı mezialde tepesi santralde bulunan bir üçgen şeklindedir. Bu üçgenin köşeleri yuvarlatılmış olmalıdır. Kanal lokalizasyonu asimetrik ise dördüncü kanaldan şüphelenilmelidir. Bu durumda giriş kavitesi köşeleri yuvarlatılmış dörtgen şeklinde hazırlanır.
Bugünkü konu hakkında söyleyebileceklerim bu kadar. Buraya kadar sabırla okuduğunuz için teşekkür ederim 🙏.
KAYNAKÇA
- Ayşe Diljin KEÇECİ,Kök Kanal Anatomisi ve Kanal Tedavisine Giriş
- J. Harty, Klinik Uygulamada Endodonti kitapları
EtkinKampüs, diş hekimliği bölümü öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların diş hekimliği alanındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
YAZAR:
Suna Kızıltaş
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 2.sınıf
Linkedln
