Uçuk, AFT ve Lezyonların Tanım ve Tedavi Yöntemleri

Ağız ve dudaklarda görülen cilt sorunları, hem estetik hem de fonksiyonel olarak rahatsızlık verebilir. Uçuk, AFT ve lezyonlar, bu sorunların en yaygın görülen türleridir. Bu sorunlar, enfeksiyon gibi nedenlerden dolayı oluşabilir. Bu yazıda, bu sorunların tanımı, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi vereceğiz.

Uçuk nedir?

Uçuk, içi sıvı dolu kabarcıklara (blisters) verilen genel bir adlandırmadır. Uçuk virüsü (Herpes Simpleks) adlı virüsün deri yoluyla bulaşmasıyla oluşum gösteren viral bir enfeksiyondur. Ağız içinde ve dışında görülebilmekle beraber sıklıkla dudak çevresinde oluşum gösterirler. Ağız içerisinde ise sert damak, diş eti ve damak tavanı gibi hareketsiz bölgelerde daha sık rastlanır.

Tanı ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Klinik görünümü uçuk tanısı koymada yeterli olabildiği için çoğu zaman hekim tarafından kolaylıkla tanınır. Tanı koyma aşamasında gerekli görülürse uçuk örneğinin kültürle çoğaltılması, kanda antikor tayini gibi tetkikler uygulanabilir.

Hastadaki belirtilere bakıldığında ise yaygın bir viral hastalık olması sebebiyle çoğu insan erken çocukluk döneminde Herpes Simpleks ile tanışmıştır, ilerleyen dönemlerde bağışıklık sisteminin zayıflamasına sebep olan etkenler(stres, ateş, travma, hormonal değişiklikler gibi) söz konusu olduğunda virüs tekrar aktif hale gelir ve hastada bölgesel kızarıklık, yanma, şişme görülmeye başladıktan sonra uçuk olarak isimlendirdiğimiz sıvı dolu kabarcıklar oluşur.

Kesin tedavisi günümüzde mümkün değildir. Antiviral ilaçlar ve kremlerle kontrol altına alınması sağlanabilir. Virüsün vücuttan tamamen atılması söz konusu olmadığı için uçuk için en etkili yöntem çoğu zaman ganglionlarda uyku halinde olan bu virüsün aktifleşmesine yani

hastalığın nüksetmesine neden olacak etkenlerden uzak durmak, bağışıklık sistemini desteklemek, bulaşıcı bir enfeksiyon olduğunu unutulmamalı gerekli özen gösterilmelidir.

Belirtiler ortaya çıktığında hekimin yönlendirmesi sonucunda antiviraller kullanılarak uçuk seyrini hafifletmek ya da çıkmasını önlemek mümkün olabilir.

Aft Nedir?

Aft ağız içerisinde oluşur. Sıklıkla yanak ve dudak mukozası, dil, diş eti gibi yumuşak dokularda görülen solgun sarı-kırmızı renkli ağrılı ve ülserleşmiş lezyonlardır. Toplumda oldukça yaygın görülür.

Tanı ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Belirtileri uçukla benzerlik gösterse de bazı temel farklarla birbirlerinden ayrılırlar. Aft bulaşıcı değildir, virüs kaynaklı oluşmaz ve ağız dışında görülemez. Ağızda oluşan ülseri teşhis etmek için fiziksel muayene yeterli olabilir. Aft kaynaklı yüksek ateş, üç haftadan uzun süren yaralar ve şiddeti azalmayan ağrılar da tanı koymada etkendir.

Yara öncesinde karıncalanma ve sızlama hissi, bölgesel şiddetli ağrılar, kenarları kırmızı renkli olan beyaz-gri yaralar, konuşma ve yutkunmakta zorlanma ve ilerleyen vakalarda ateş, halsizlik, lenf düğümlerinde şişkinlik görülebilir.

Aftlar, genellikle herhangi bir tedavi uygulanmaksızın yaklaşık bir hafta içerisinde kendiliğinden geçer. Burada hekimin asıl amacı ağrıyı kontrol altında tutmakla beraber iyileşme sürecini hızlandırmaktır. Ancak büyük aftlar daha şiddetli ağrıya sebep olabilir ve iyileşmesi için daha fazla zaman gerekli olabilir. Bu durumda afta sebep olan faktörler belirlenmeli ve ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır.

Tedavilerde genellikle aftın derecesine göre anestezik, antiseptik, anti-inflamatuar topikal tedaviler uygulanır. Bunun yanında gargara kullanımı, yara oluşan bölgenin dağlanması ve vücutta olması gereken aralıkta bulunmadığında aft oluşumuna neden olan folat,B12,B6 ve çinko gibi bazı vitamin ve minerallerin takviyesi hekim tarafından önerilebilir. Ağrıyı azaltmak için ise sıcak, asidik ve ağız mukozasını tahriş edici besinlerden uzak durulmalıdır.

Stresten, tütün ürünlerinden, kişide anafilaktik reaksiyona sebep olabilen besinlerden uzak durularak; yanlış diş fırçalamadan kaçınarak aft oluşumu önlenebilir.

EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.

YAZAR:Aleyna Düzyer
Sakarya Üniversitesi Diş Hekimliği 3. Sınıf