Bu yazımızda yapay zekâdan, blok zincir teknolojisinden ve ikisi arasındaki ilişkiden bahsedeceğiz. Keyifli okumalar 🙂
Yapay Zekâ
Aslına bakarsak yapay zekâ çok kapsamlı bir kavramdır ve tanımını yapmak biraz zor olabilir. Size kendi cümlelerimle anlatayım. Yapay zekâ, insan zekasının makinelerle (cep telefonu, tablet, bilgisayar) simülasyonudur diyebiliriz.
Çeşitli kodlama dilleriyle makinelere insan aklıyla yapılabilecek şeyleri kodlayarak yaptırabiliyoruz. Yani yapay zekâ, insan zekasını kullanan bir makinedir. Tabii bu, makineyi kodlayan kişinin zekasının ne kadarını aktardığına bağlı olarak değişir. Tamamen insan zekasına sahip bir makine düşünsenize. Kulağa korkutucu geliyor.
Blok Zincir
Blok zincir denince aklınıza zor şeyler gelmesin. Çok basit. İçinde kripto, Web3.0 ve NFT gibi kavramları barındıran bir veri tabanıdır. Peki nasıl bir veri tabanıdır? Blok zincirin diğer veri tabanlarından farkı salt okunur oluşudur. Yani sadece ekleme özelliği bulunur. Klasik veri tabanlarında eklenen veri silinebilir veya değiştirilebilir. Blok zincirde bu yoktur. Sadece veriyi ekleyebilirsiniz. Değiştiremez veya silemezsiniz. Ayrıca bu veriler şifrelenerek korunurlar.
Yapay Zekânın Blok Zincirle ilişkisi
Son zamanlarda ortaya çıkan merkeziyetsiz yapay zekâ kavramı, temel olarak yapay zekâ ile blok zincir teknolojisinin bir kombinasyonudur. Merkeziyetsiz yapay zekâ, blok zincirde saklanan verileri işlemeyi, gerçekleştirmeyi veya karar vermeyi sağlar. Yapay zekâ gün geçtikçe büyüyor ve büyük hacimli verilerle çalışıyor. Blok zincir de artık bu verilerin depolanıp saklanması için güvenilir bir platform olarak kullanılıyor. İncelediğimizde yapay zekâ blok zinciri daha çok makine öğrenmesinde kullanacak gibi duruyor.
Bilindiği gibi bankacılık sistemlerinde, finansal uygulamalarda, sağlık sektörlerinde ve daha birçok alanda işlemleri yapay zekâ yapıyor. Gün geçtikçe kullanıcı nüfusu artıyor ve doğal olarak verilerin depolanması, aktarılması ve korunması büyük hacminden dolayı zorlaşıyor. Tahmin edebileceğiniz gibi burada da devreye blok zincir giriyor. Gelin birkaç örnekle anlattıklarımızı pekiştirelim.
1-) Son zamanlarda Nvidia’nın tanıtmış olduğu tam otomasyon otomobili görmüşsünüzdür. Araç yapay zekâ sayesinde sürücünün kullanımına göre otomobil kullanmayı öğreniyor. Bu mükemmel aracın öğrendiği verileri depolaması ve diğer verilerle karışmaması için (şifreleme mantığı) de blok zincir teknolojisi kullanılıyor.
2-) Sağlık hizmetlerinde güvenli bir şekilde paylaşılan sağlık verileri, hastaların istedikleri zaman erişimine izin verebilecek, verilerinin korunduğu bilinciyle kişisel yarar sağlayabilecektir.
3-) Blok zincirde madencilik yoğun işlem gücü ve vakit gerektirmektedir. Blok zincirin değiştirilemez oluşu da bunun verimini düşürür. Böyle bir durumda yapay zekâ devreye girerek verimi artırır. Dahası tutulan işlemleri yorumlayarak depolamaya harcanan alanları optimize edebilir. Büyük hacimlere ulaşan ağları çeşitli tekniklerle merkeziyetsizliğini koruyabilir.
4-) Blok zincir teknolojisi ile tanıdığımız akıllı sözleşmelerin doğru ve güvenilir kararlar vermeden makine öğrenmesi algoritmaları ile kullanıldığında sonuçları çok daha güvenilir olabilir. Blockchain teknolojisi var olmadan önce yapay zekâ verileri, bu verilerin doğruluğunu olumsuz etkileyebilecek insanların müdahalesine açık olmaktaydı. Blockchain teknolojisinin eşler arası bağlantı yapısı, bu kasıtlı müdahaleyi engelleyerek şeffaflığı arttırmaktadır.
Yapay zekâ hayatımıza otonom sistemlerde, dil çeviricilerde, Google asistan ve Siri gibi konuşma sentezleyici uygulamalarda kullanılmaktadır. Blok zincir de önümüzdeki yüzyılın en çok gelişme göstereceği ve hayatlarımızı birçok alanda (sağlık, finans vb.) baştan sonra değiştireceği şüphesiz.
Unutmayın değişmeyen tek şey değişimin kendisidir.
Bu ve benzeri daha çok içerik için tıklayınız: https://www.blockchaineventcentre.com/2023/01/30/yapay-zeka-ve-blok-zincir-iliskisi/
Selman Zileli
Amasya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği 1. Sınıf
