Eveeettt.
Herkese tekrardan merhaba.
Yeniden yeni bir yazı ile karşınızdayım.
Konum sağlık okuryazarlığı.
Sağlık okuryazarlığı hekim-hasta,sağlık hizmeti sunucusu ile sağlık hizmeti alan kişinin birbirini anlaması her iki tarafında birbirini anlamasıdır.
PEKİ dünya sağlık örgütü sağlık okuryazarlığını nasıl tanımlamış buna göz atalım.
Dünya Sağlık Örgütü sağlık okuryazarlığını; “sağlığın korunması ve sürdürülmesi için bireyin sağlık bilgisine ulaşma, anlama ve kullanma becerisi” olarak tanımlamıştır (World Health Organization [WHO], 1998).
Sağlık Okuryazarlığının Faydaları
- Sağlıklı yaşam yılını ve kalitesini artırır
- Sağlık eşitsizliklerini giderir
- Sağlık profesyonelleri için *Mesleki tatmin ,doğru iletişim ve klinik becerileri kullanabilme
- Sağlık hizmeti alanlar için *Anlaşılır olabilmek *Karara katılımda daha fazla aktif rol almak *Daha kaliteli sağlık hizmetinden yararlanabilmeyi sağlar.
Sağlık okuryazarlığı, sadece okuma yeteneği değildir.Aynı zamanda anlama, karar verme, okumadır.
Sağlık Okuryazarlığı Neleri Geliştirir?
- Okumayı
- Dinlemeyi
- Analiz etmeyi
- Karara katılmayı
- Karar vermeyi
- Hayata uyarlamayı
- İlaç kutularındaki bilgiyi kavramayı
- Tıbbi eğitim broşürlerini kavramayı
- Hekimlerin tedavi ve teşhise yönelik direktifleri, onay formlarını anlama ve doldurmayı
- Bütüncül sağlık hizmetlerine yaklaşmayı kapsamaktadır.
Sağlık okuryazarlığı terimi ilk kez 1974 yılında Scott Simonds tarafından oluşturulan “Sağlık Eğitimi ve Sosyal Politika” adlı makalede kullanılmıştır.
Terimin yaygın kullanımı ise; 2003 yılında Amerika’da gerçekleştirilen “Yetişkin Okuryazarlığının Ulusal Değerlendirilmesi” (NAAL) adı altında düzenlenen çalışma sonrasında gerçekleşmiştir.
Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü (SGGM) tarafından yürütülen “Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve İlişkili Faktörleri Araştırması” ile sağlık okuryazarlığı düzeyi ulusal düzeyde saptandı.
“Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve İlişkili Faktörleri Araştırması”na göre Türkiye’de yaklaşık olarak 10 kişiden 7’sinin sağlık okuryazarlığı düzeyi düşük.
Sağlık Okuryazarlığının Sınıflandırılması
- Temel/İşlevsel Sağlık Okuryazarlığı: Bireylerin okuma ve yazmadaki becerilerini etkin olarak kullanabilmesi durumudur.
- İnteraktif/İletişimsel Sağlık Okuryazarlığı: İleri düzeyde gelişmiş bilişsel, okuryazarlık ve sosyal becerileri içerir. Sosyal becerilerle birlikte, bilgiyi elde etme ve kullanabilmeyi, farklı iletişim yollarından anlam çıkarma ve bu bilgileri yeni duruma uygulayabilmeyi de içermektedir.
- Eleştirel Sağlık Okuryazarlığı: Sosyal becerilerle birlikte, daha gelişmiş bilişsel beceriler, uygulanabilir bilgiyi eleştirel olarak analiz etmek ve bu bilgileri yaşam olayları ve durumları üzerinde daha fazla kontrol sağlamak için kullanabilme durumudur
Zeycan Liman
Karadeniz Teknik Üniversitesi 4.Sınıf
KAYNAKÇA
Kendir Çopurlar, C. & Kartal, M. (2016).
Nutbeam (2000: 263)
Sağlık Okuryazarlığı ve Önemi Elif Uruç Öztürk
BİLİŞLİ, Y., (2019). Medya ve Sağlık Arasındaki Sınırları Keşfetmek: Eleştirel Medya Sağlığı Okuryazarlığı Bağlamında Sağlık Haberlerine Yaklaşım. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi , vol.5, no.2, 197-219.
