Hangi Zeka Türüne Sahipsin? 8 Zeka Türü…

Her insan elbet eşsizdir. Karakter özelliklerinden dünyaya bakış açısına kadar. Kişileri belirli kalıplara sığdırmak onların hayal gücü ve zihinsel gelişimleri başta olmak üzere birçok karakteristik özelliklerini yok saymaktır. Mesela burcunuzun özelliğini taşımamak sizin suçunuz değildir çünkü onlar genele yapılan tahminlerdir. Sizin azınlıkta olmanız gayet normal bir durum olmakla beraber bir diğer burcun özelliğini taşımak da kendinizden şüpheye itmemelidir. 

Ancak bilişsel konularda yapılan araştırmaların sonucu dünya üzerindeki insanların büyük çoğunluğunun belirli tip zeka türleri üzerine yoğunlaştığını göstermiştir. Harvard Üniversitesi’nde çalışmalarına devam eden Psikolog Howard Gardner’ın yaptığı araştırmalar sonucu ortaya çıkan Çoklu Zeka Teorisi’ne göre insanlarda 8 farklı zeka türü bulunmaktadır. Maddeleri okudukça ee ben de bu da var ee bu da deyip kendinizi bulmakta kararsızlığa düşebilirsiniz… Her insanda her özellik az çok yer almaktadır fakat birisi siz de daha ağır basmakta ve size daha görünür olmaktadır. 

Gelin bizim öne çıkan zeka türümüz ne, hangi ünlü/öncü kişilerle aynı özellikleri taşıyor ve ideal meslek gruplarımız nelermiş bir göz atalım.

1) Sözel – Dilsel Zeka

Tüm işleri kelimeler olan; konuşarak, yazarak ya da dinleyerek öğrenmeyi ön plana koyan zeka türüdür. Bu tip insanlar not alarak, özet çıkararak çalışmayı severler ve kolay hatırlamakla övünürler. Karşısındaki kişileri ya da dinleyicileri konuşmaları ile etkilerler. Fikir belirtmek diğer insanlara göre daha kolaydır onlar için. 

Diğer insanların; seslerine, üslup ve diksiyonlarına fazlasıyla dikkat ederler. Bazı durumlarda fazla dikkat ettikleri için toplu ortamlar yeri geldiğinde minik cehennemlere dönüşebilir. Bu kişilerin net ve ortak özellikleri; hikaye yazma, bilgi ezberleme, yeni dil öğrenmede kolaylık olarak sıralanabilir. William Shakespeare ve Oprah Winfrey’ in bu zeka türüne sahip olduğu bilinmektedir. 

Bu zeka türüne sahip kişilerin yeteneklerine nazaran seçebileceği meslekler; hukuk, medya ve iletişim, sahne sanatları ve sinema-televizyon olarak ön plana çıkmaktadır.

2) Mantıksal – Matematiksel Zeka

Bu zeka türündeki kişiler sayılarla haşır neşir olmaktan memnunlardır. Analiz etme ve akıl yürütme onlara her zaman eğlenceli bilmeceler olarak görünür. Neden sonuç ilişkileri kurmada başarıları görmezden gelinemez. Grafikler ya da şekiller halinde verilen bilgileri kolaylıkla yorumlarlar. Şemalarla çalışmaktan hoşlanırlar. 

Miktar tahminleri ve göz tartıları çok gelişmiştir üzülerek söylüyoruz ki bu kişiler kilo aldığınızı söylüyorsa muhtemelen haklılardır çünkü yanılma paylarını bile hesaplayarak dile getirmişlerdir. Kavramsal düşünme eğilimi gösterirler ve soyut problem çözme becerileri gelişmiştir. En klasik örnek olarak Albert Einstein ve Bill Gates gösterilebilir. 

Matematiksel zekası ağır basan kişiler; mühendislik, bilgisayar, uzay, fizik, iktisat, elektrik elektroniğin ağırlıkta olduğu meslek seçimleri yapabilirler.

3) Müziksel Zeka

“Müziğin sesini duymayanlar dans edenleri deli zanneder.” Durum tam olarak budur. Her şey ritmik ve notalıdır. Diğer insanların bastığı kaldırım taşları onlar için piyano taşları bateri davulları gibidir. İnsan sesi ve çevreden gelen sesleri dinler, takip eder tepkilerde bulunurlar.

Ritim duyguları çocukluk çağından itibaren gelişmeye açık ve bariz fark edilebilirdir. Enstrümanlara karşı ilgililerdir ve öğrenmek için uzun mesailer harcayabilirler. Ritmik zekadan bahsedince Beethoven gibi bir müzik dehasını atlamak doğru olmazdı. Bu örnek tek başına bile fazlasıyla açıklayıcıdır.

Tabi ki başlıca mesleklerimiz arasında konservatuara ait her bölümü kapsamaktadır.

4) Bedensel – Kinestetik Zeka

Bu kişilerde akıl ve beden mükemmel bir uyum ile hareket eder. Çok başarılı el göz koordinasyonları olmakla birlikte dans spor gibi denge ve esneklik isteyen alanlarda da kendilerinden söz ettirirler. Çevrelerini ve nesneleri dokunarak keşfetmeyi tercih ederler. Aktif katılımla daha iyi öğrenip söylenenden çok yapılanı hatırlarlar.

Gezi – inceleme, model/maket yapma gibi fiziksel katılım isteyen işlerden keyif alırlar. Organizasyon yapma özellikleri gelişmiştir. Michael Jordan ve Simone Biles gibi başarılı sporcuların yer aldığı zeka türünde yer almak gurur verici olmalı.

Meslek seçimleri bedenlerini kullanabilecek alanlar olmalı önerisinde bulunabiliriz. Konservatuar dans bölümleri, tiyatro, tıp ve sağlık alanları başarılı tercihler olacaktır.

5) Uzamsal – Görsel Zeka

Resimlerle ve şekillerle düşünebilme, dünyayı boş bir tuval olarak görüp boşlukları kendilerine göre doldurma karakteristik özellikleri arasındadır. Psiko-motor becerilerinin gelişmesiyle başlayıp ideal el göz koordinasyon becerisinin gelişmesi ile mükemmel uyumu sağlarlar. Görsel zekaları gelişmiş kişileri pusulasız bıraksanız yönlerini bulma becerileri göç eden kuşlardan hallicedir.

Dinlediklerinden zihinsel obje ve hayaller üretebilirler. Onlar için öğrenilen bilgiler somut kavramlara dönüşebilir. Frank Lloyd Wright ve Amelia Earhart bu zeka türünün başlıca örnekleri olarak yer alırlar.

Görsel ve hayali bol olan mesleklerden; grafik tasarımcılığı, mimarlık, moda tasarımı, pilotluk yol gösterici olmaktadır.

6) Sosyal Zeka

Sosyal zekası ağır basan kişilerin insan ilişkileri ve iletişimleri fazlasıyla gelişmiştir. Ünlü eğitimci, Humprey’e göre insan zihninin en yaratıcı kullanımı insan ilişkilerini etkili olarak sürdürmekle olur. Bu kişiler kalabalık gruplar halinde çalışmaktan ve insanlara yardımcı olmaktan keyif alırlar. 

Diğer insanların duygularına çok duyarlı olup konuşmaları ile kişileri etkileyebilirler. Farklı kültürler ve farklı yaşam tarzlarına meraklıdırlar. Yeni ortama girdiklerinde kolaylıkla uyum sağlarlar. Gandhi ve Rahibe Teresa gibi insanların ruhuna dokunan kişilerin de yer aldığı zeka türü olarak geçmektedir.

Öğretmenlik, psikologluk, halkla ilişkiler, kamu yönetimi, siyaset bilimi gibi temeli insan ve iletişim olan mesleki tercihler işlerini keyifle yapmalarını sağlayacaktır.

7) İçsel Zeka

Kendi iç dünya farkındalıkları oldukça gelişmiş kişilerdir. Duygu ve düşüncelerini şekillendirme, mental olarak bilinçli hareket etme onlar için çocuk oyuncağıdır. Yaşadıklarından hayat felsefesi çıkararak, planlama ve kişisel hayallerini oluşturmak daimi yaptıkları eylemler arasındadır.

İçlerinde değer ve anlayış sistemi oluşturup her şeyde kendinden parçalar ararlar. Yalnız kalmaktan ve bireysel hareket etmekten hoşlanırlar. Aristoteles ve Maya Angelou gibi içsel zekaya sahip kişiler kendi ruh hallerini anlayıp motivasyon oluşturmada başarılıdırlar.

Psikolojik danışmanlık (pdr), psikolog, sosyal hizmet uzmanlığı ve hemşirelik gibi meslekler iç dünyalarındaki seslere kulak verebileceği alanlardır.

8) Doğacı Zeka

Çoklu kişilik kuramına son eklenen zeka türüdür. Bu tür zekaya sahip olan kişiler doğaya daha duyarlı ve doğayla daha uyumludur. Doğadaki tüm canlıları tanıyıp bilmek için uğraşırlar. Hemen hemen her canlının yaşamı onlar için heyecan uyandırıcı basamaklardır. Farklı canlı isimlerine karşı dikkatlilerdir.

Zooloji, botanik, fotoğrafçılık gibi alt başlıklar ilgilerini çeken diğer alanlardır. Seyahat etmekten hoşlanırlar ve günlerini sezon sezon dizi izlemektense belgesel izleyerek geçirmeyi tercih ederler. Charles Darwin ve Jane Goddall gibi kişilerin öncü olduğu zeka türü en huzur verici tür olarak ön plana çıkmaktadır. 

Ziraat mühendisliği, zoolog, veterinerlik, turizm rehberliği meslek grupları olmak istediği alandan uzaklaşmadan sosyal ve ekonomik hayata dahil olmak için başarılı tercihler gibi duruyor.