Atlarda Kolik Cerrahisi
Herkese merhaba bu yazımda atlarda kolik konusunu ele alacağım.İlk olarak kolik bir tanı değil klinik bulgudurAtlarda kolik yaygın ve acil durumlardan biri olması sebebiyle tanı,belirti ve tedavilerini bilmemiz gerekir.Birçok araştırmacı söylüyor ki atların en önemli ölüm nedeni sancıdır.İlk olarak anlamına baktığımızda basitçe,karın bölgesinde ağrı anlamına geliyor.Atlarda sancı iki başlıkta inceleniyor:gastrointestinal(mide-bağırsak kanalı),nongastrointestinal(mide-bağırsak kanalı kökenli olmayan).
Kesin teşhis ve tedavi planlamasında açısından;
- Klinik ve fiziki muayene bulguları (beden ısısı,kalp ve solunum fonksiyonu,nazogastrik sonda uygulaması,mukozaların ve abdomenin kontrolü,rektal muayene,)
- Anamnaz bilgileri,abdominal sıvı analizleri,kan testleri,
- abdominosentez(karın bölgesinden sıvı alınır)
- ultrasonografi-radyografi bakılması yardımcı parametrelerimiz.
Kolikte Predispoze(hazırlayıcı) Faktörler:
- Midenin küçük hacimli ve kusmaya elverişli olmaması(Atlar kusamaz.Peki neden? İlk sebep özofagus mide birleşim noktasında bir kalınlaşma var bu kalınlaşma özafagus ile mide arasında güçlü bir sfinkter görevi görüyor.İkinci sebep ise:özofagusun distali ile midenin tam birleştiği noktada oblik ve keskin bir açı var.Bu iki sebep bir araya gelince atlarda kusma olayı neredeyse imkansız hale geliyor.)
- Bağırsakların uzun,bölüm bölüm daralma ve genişlemeleri
- Mezenteriyumun gevşek , sekumun kör bir kese şekli
- Sindirim kanalını innerve eden sinirlerin termik,şimik ve meteorolojik değişimlere karşı duyarlı olması
- Bağırsağın darbe alması ya da karın içinde anormal şekilde yerleşmesi (atların mide-bağırsak yolunun uzun olduğunu dikkate alalım)
- Enterit veya enfeksiyon
- Gaz
- Bağırsak fıtığı
Diğer faktörler:
- Egzersiz ve beslenmede değişiklik
- Yaş
- Padok şartları,ahır şartlarındaki değişiklikler gibi strese neden olabilecek faktörler
- Su içmesinin azalması
- Ağız – diş bakımında eksiklik,dental hastalık
- Paraziter kaynaklı
- Kum yutma
- Steroid içermeyen antienflamatuvar ilaçların uzun süre kullanımı
- Kemirme(davranış bozukluğudur,aerofaji (hava yutma)şekillenir.)
- Ve tabii ki stres
Tüm bunlar atları sancıya karşı predispoze kılmaktadır.
Tedavi:
Görülen kolik vakalarının çoğunda ağrı kesici ve diğer ilaçlar yeterli olurken, bazılarında ise daha komplike tedaviye veya ameliyata ihtiyaç duyulur. Veteriner tedavisi sancının boyutuna göre medikal ve cerrahi tedavi olarak iki kategoride yapılır. Medikal tedavi genellikle sebebin bağırsak sıkışması, parazit, yangı kaynaklı olduğu durumlarda; cerrahi tedavi tıkanma, torsiyon durumlarında uygulanır.
Kolik Çeşitleri
Birçok kolik çeşidi var ancak bunları basitçe 4 başlık altında inceleyebiliriz:
1)Gaz/timpani
Diğer kolik tiplerine göre daha basit ve en yaygın kolik çeşididir. Genelde medikal tedaviye cevap verir. Medikal tedavi ile çözülemeyen timpani durumlarında vakaya göre dışarıdan kanül ya da trokar yardımıyla fazla gazın boşaltılması söz konusu olabiliyor.
2)Obstruktif
- Strangulasyon: boğulmak, kan akımının kısmen ya da tamamen kesilmesidir.
a)Strangule olmayan obstruktif kolik: Tıkanıklık olarak adlandırılan patolojik durum örnektir. Sindirim sistemi içerisinde içeriğin kendisinin fiziksel olarak geçişi engellemesinden kaynaklanır.
b)Strangule obstruktif kolik: Genel olarak acil cerrahi müdahale gerektirir. Bağırsağın herhangi bir bölümünün ekseni etrafında dönmesi veya yer değiştirerek bağırsak içeriğinin hareketi engellenir. Bu tip kolik vakalarına ne kadar erken müdahale edilirse süreç o kadar iyi ilerler.
3)Fonksiyonel obstruktif kolik: Bağırsak içeriğinin geçişini engelleyen bir sebep yok ancak bağırsaklar olması gerektiği şekilde ilerlemediğinden içerik ilerlemiyor ve orada kalıyor. Medikal, agresif tedavi gerektiriyor.
4)İdiopatik/spazmodik: Bağırsakların anormal şekilde kasılıp normalden daha aktif olması sebebiyle oluşuyor. Medikal müdahaleye olumlu cevap veriyor.
Kaynakça:
- Rossdales veterinary surgeon
- https://www.molekulce.com/atlarda-kolik-nedir/
- http://veteriner.fusabil.org/pdf/pdf_FUSABIL_546.pdf
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/66201
EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
YAZAR:
İrem Naz Pilan
OMÜ Veteriner Hekimliği 3.sınıf
Linkedln
