Ketojenik Diyet Nedir, Faydaları ve Yan Etkileri
Ketojenik diyet, son yıllarda popülaritesi hızla artan bir beslenme planıdır. Bu diyetin temel prensibi, vücudu karbonhidrat yerine yağları enerji kaynağı olarak kullanmaya yönlendirmektir. Ketojenik diyet, düşük karbonhidrat, yüksek yağ ve yeterli protein alımına dayanır.
Vücut, karbonhidratları enerji kaynağı olarak kullanmak yerine, yağları ketonlara dönüştürerek enerji sağlar. Bu duruma “ketozis” denir.
Ketozis, vücudun enerji kaynağı olarak karbonhidratlar yerine yağları kullanmaya başladığı metabolik bir durumdur. Bu duruma ulaşmak için, günlük beslenme planınızda karbonhidrat alımını büyük ölçüde azaltmanız ve yağ alımını artırmanız gerekir.
Ketojenik diyette, günlük makro besin oranları genellikle şu şekilde dağıtılır:
- Yağ: %70-75
- Protein: %20-25
- Karbonhidrat: %5-10
Ketojenik diyet, enerji ihtiyacınızın büyük kısmını yağlardan karşılamanızı gerektirir. Avokado, zeytinyağı, yağlı etler ve yağlı balıklar gibi sağlıklı yağ kaynaklarını tercih edin. Bu yağlar, vücudun ketozis durumuna geçmesini ve enerji seviyelerinizin dengeli kalmasını sağlar.
Ketojenik diyet faydaları:
Epilepsi Tedavisi: Ketojenik diyet, özellikle çocuklarda ilaçlara dirençli epilepsi vakalarında etkili bir tedavi yöntemi olarak kullanılır. Bu diyetin, nöbet sıklığını ve şiddetini azaltmada başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Ayrıca, Parkinson ve Alzheimer hastalığı gibi diğer nörolojik hastalıkların semptomlarının yönetiminde de ketojenik diyetin olumlu etkileri olabilir.
Kilo Kaybı: Ketojenik diyet, vücudun yağları enerji olarak kullanmasını sağladığı için kilo kaybına yardımcı olabilir. Özellikle, vücutta depolanan yağlar, keton üretimi için yakılmaya başlar.
Daha Düşük Kan Şekeri: Karbonhidrat alımının kısıtlanması, kan şekeri seviyelerinin daha stabil kalmasına yardımcı olabilir. Bu durum, insülin direncinin azalmasına ve tip 2 diyabet riskinin düşmesine katkıda bulunabilir.
Zihinsel Netlik ve Odaklanma: Ketoz durumunda beyin, ketonları enerji kaynağı olarak kullanmaya başlar ve bazı insanlar bu durumun zihinsel netlik ve odaklanma sağladığını bildirmektedir.
Ketojenik Diyetin Yan Etkileri ve Riskleri
Karaciğer ve Böbrek Üzerindeki Etkiler: Yüksek miktarda yağ alımı, karaciğer üzerinde baskı oluşturabilir ve karaciğer yağlanması riskini artırabilir. Ayrıca, ketojenik diyetin yüksek protein içeriği, böbrekler üzerinde ek bir yük oluşturabilir. Bu nedenle, karaciğer veya böbrek hastalığı olan kişilerin ketojenik diyeti uygulamadan önce bir sağlık uzmanına danışmaları önemlidir.
Besin Eksiklikleri: Ketojenik diyet, meyve, tahıl ve bazı sebzeler gibi çeşitli besin gruplarını sınırladığı için bazı vitamin ve mineral eksikliklerine yol açabilir. Bu eksiklikleri önlemek için, dengeli ve çeşitli bir diyet planı oluşturmak ve gerekirse takviye kullanmak önemlidir.
Sindirim Sorunları: Ketojenik diyet, lif açısından zengin olan birçok gıdayı kısıtladığı için kabızlık gibi sindirim sorunlarına yol açabilir. Bu sorunu önlemek için, ketojenik diyete uygun lif kaynaklarını (avokado, keten tohumu, chia tohumu) beslenme planınıza dahil etmelisiniz.
Keto Gribi: Ketojenik diyete başlamak, bazen baş ağrıları, yorgunluk, mide bulantısı, irritabilite, kas krampları ve baş dönmesi gibi semptomlarla birlikte gelen “keto gribi”ne yol açabilir. Bu genellikle vücudun yeni enerji kaynağına uyum sağlamakta zorlanmasından kaynaklanır.
Ketojenik diyet, kısa vadede kilo kaybı ve bazı sağlık faydaları sağlayabilir, ancak uzun vadeli etkileri tartışmalıdır. Herkese uygun olan bir diyet modeli değildir. Yaş, cinsiyet, kişinin sağlık durumu ve yaşam tarzına bağlı mutlaka bir uzman eşliğinde planmalı ve bilinçsizce uygulanmamalıdır.
Zeynep Ece Açıkgöz
Gazi Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü
3. Sınıf Temsilcisi
Emeğine sağlıkk
ellerine sağlıkk 🤍