Santral Venöz Kateter Enfeksiyonlarının Önlenmesi
Merhaba arkadaşlar. Ben öğrenci hemşire Pelda. Bu yazıda sizinle beraber santral venöz kateter işleminden sonra oluşabilecek enfeksiyonları önlemek için neler yapılabilir onları inceleyeceğiz. Umarım sizin de ilginizi çeker ve keyifle okursunuz. Hepinize keyifli okumalar.
Konumuza giriş yapmadan önce kısaca santral venöz kateter nedir bir hatırlayalım.
Santral Venöz Kateter Nedir?
Santral Venöz kateterizasyon; dahili ve cerrahi klinikte ve genellikle yoğun bakım ünitelerindeki hastaların tedavi ve bakımlarında, ameliyat edilecek hastaların izleniminde yaygın olarak kullanılan invaziv bir yöntemdir.
4 tip santral kateter vardır. Tünelli, tünelsiz, total implant ve periferik yerleşimli santral kateter. Total implant kateterin infeksiyon oranı tünelli katetere göre daha düşüktür. Tünelli kateterin de tünelsiz katetere göre infeksiyon oranı daha düşüktür.
Santral venöz kateterizasyonu kısaca hatırladıysak eğer konumuza artık giriş yapabiliriz.
Santral Venöz Kateter Enfeksiyonları
Santral venöz kateterin uzun süreli kullanımına bağlı ortaya çıkabilecek en önemli komplikasyonlardan biri enfeksiyondur. Öyleyse önlem almadan önce santral kateter enfeksiyonu ile ilgili tanımları inceleyelim.
Kateter kolonizasyonu:
Herhangi bir klinik bulgu olmadan kateter ucu veya kateter birleşme yerinden alınan kültürlerde anlamlı üreme olmasıdır.
Kateter çıkış yeri enfeksiyonu:
Kateter çıkış yerinin çevresindeki ciltte eritem veya endürasyon saptanmasıdır.
Cep enfeksiyonu:
Kalıcı bir kateterin subkütan cebinde, kateter çevresindeki ciltte herhangi bir hasar olmasa bile ( ciltte spontan rüptür, drenaj veya nekroz bulunma ihtimali) pürülan sıvı saptanmasıdır.
İnfüzyon sıvısına bağlı bakterimi:
İnfüzyon sıvısından ve tercihen perkütan yolla alınan kan kültürlerinden aynı mikroorganizmanın üretilmesi ve gösterebilen başka bir enfeksiyon kaynağı bulunmamasıdır.
Primer kan dolaşımı enfeksiyonu:
Başka bir vücut bölgesindeki enfeksiyona sekonder olarak ortaya çıkmayan, laboratuvar tarafından doğrulanmış kan dolaşım enfeksiyonlarıdır.
Santral kateter ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonu:
Santral kateter veya umblikal kateterin iki günden fazla takılı olduğu hastalarda laboratuvar tarafından doğrulanmış kan dolaşımı enfeksiyonu kriterlerinin tamamının birlikte bulunduğu ilk gün konulan tanıdır. Kateterin takıldığı gün birinci gündür. Bu tanı en erken kateterin üçüncü günü en geç kateter çıkarıldıktan bir gün sonra konulabilir.
Enfeksiyon Kaynağı:
- Kateterin deriye giriş yeri: Deri florasının kısa süreli kateter kolonizasyonunda ve enfeksiyonunda önemli bir yeri vardır. Bakteri deriden kateterin yerleştirildiği yerden girer ve kateter ucunun dış yüzü boyunca kolonize olur, bu durum kateter ile ilgili sepsisle sonuçlanabilir.
- Kanül ve infüzyon setinin birleşim yerinden (HUB): Mikroorganizma bu bölgede sağlık personelinin elleri ile bulaşır ve kateterin iç yüzeyinden kana karışarak enfeksiyona sebep olur. Hub’a bağlı enfeksiyonlar 23-26 gün gibi uzun süreli santral venöz kateter kullanımında birinci sırada gelmekte.
- Hematojen: Kateter kolonizasyonu için kateterden uzak bir odağın kaynak olması oldukça nadir olup hematojen yol majör bir sebep değildir.
- Kontamine infüzyon sıvısı: İnfüzyon ile ilgili sepsislerde en sık karşılaşılan ajanlar Enterobacter, Pseudomonas, Citrobacter ve Serrita gibi gram-negatif basillerdir. Kontamine infüzyon sıvıları epidemik nozokomiyal bakteriyemilerin en sık sebebidir.
Enfeksiyon Riski Artışı ile İlişkili Faktörler
- Kateterizasyon öncesi hastaneye yatış süresinin uzaması
- Uzun süreli kateterizasyon
- Yerleştirme yerinde yoğun mikroorganizma kolonizasyonu
- İnternal jegular kateterizasyon
- Nötropeni
- Prematürite
- Kateter bakımdaki hatalar
- Total paranteral nütrisyon
- Çocuklarda kan ürünlerinin transfüzyonu
- Yetişkinlerde femoral kateterizasyon
Santral venöz kateterde enfeksiyonun nasıl oluştuğu ve riskleri hakkında bilgi edindiğimize göre artık enfeksiyonu önlemek için neler yapabiliriz buna bir göz atalım.
Santral Venöz Kateter Enfeksiyonlarının Önlenmesi
Santral venöz kateterin takılması sırasında ve kateter takıldıktan sonra alınan önlemler enfeksiyon riskini ortadan kaldırmamızı sağlar.
SVK Takılması sırasında;
– Kateterin tipi,
– Lümen sayısı,
– Yerleşim yeri,
– Maksimum bariyer önlemlerine uyum,
– Cilt hazırlığı, işlem öncesinde el hijyeninin sağlanması,
– Kateterin steril transparan örtü ile kapatılması,
– Kesici deli aletlerin bertarafı gibi önlemelerin alınması son derece önemlidir.
Santral venöz kateter izlemi sırasında;
– Katetere olan her temas öncesi ve sonrası el hijyeni sağlanmalı,
– Kateter bölgesi her gün inspeksiyon yöntemi ile gözlenmeli
– Kateterin giriş yerinin her işlemden önce antimikrobiyal ile silinerek kuruması beklenmeli
– Pansuman yapıldığı sırasında kateter steril transparan örtü ile örtülmeli,
– Lümenlerin kapalı olması,
– Her uygulama öncesi Hub dezenfeksiyonu sağlanmalı,
– Gerekli durumlarda kateter lümeni %0,9 NaCl ile yıkanmalı,
– İnfüzyon setlerinin uygun sürelerde değişimi,
– Bütün kateter aksesuarları aseptik kurallara uygun kullanılmalıdır,
– Gereklilik durumu ortadan kalkar kalmaz kateter çıkarılmalıdır.
Sizin de anlayacağınız üzere santral venöz kateter bakımı çok önemlidir. Santral venöz katetere bağlı gelişebilecek birçok enfeksiyon sebebi var. Bizim ise yapmamız gereken literatüre uygun şekilde hastaya bakım verip enfeksiyon riskini en aza indirmek. Bizim verdiğimiz bakım ne kadar iyi olursa enfeksiyon riski o kadar azalır.
Ben bu yazımda size santral venöz kateterde oluşabilecek komplikasyonlardan biri olan enfeksiyonu ve bu enfeksiyonların neler olduğunu, hangi sebeplerden oluşabileceğini, risk faktörlerini ve enfeksiyon oluşumunu önlemek için neler yapabiliriz elimden geldiğince anlattım. Umarım siz de okurken keyif alır ve istediğiniz bilgilere ulaşmış olursunuz. Okuduğunuz için teşekkür ederim. Bir sonraki yazıma kadar kendinize iyi bakın, sağlıkla kalın.
EtkinKampüs, üniversite öğrencilerine yönelik düzenlediği etkinliklerle sadece akademik değil, aynı zamanda mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor. Etkin Kampüs’ün öğrencilere sunduğu fırsatlar, onların alanlarındaki potansiyelini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı oluyor.
Kampüs temsilciliği hakkında detaylı bilgiye erişmek için tıklayın.
Tüm etkinliklere ulaşmak için tıklayın.
Yazı konumuzun da içerisinde yer aldığı Kongre Tadında Yoğun Bakım Hemşireliği Akademisi için tıklayın.
YAZAR:
Pelda Turgay
İstinye Üniversitesi Hemşirelik 3. Sınıf
