Myokard İnfarktüsü
Myokard İnfarktüsü Nedir?
Myokard infarktüsü (MI), halk arasında “kalp krizi” olarak bilinen, kalp kasının bir bölgesine kan akımının ani olarak durması sonucu ortaya çıkan hayati bir durumdur. Genellikle koroner arterlerde aterosklerotik plakların yırtılması ve ardından pıhtı oluşumu ile karakterlenir; bu pıhtı, kalp kasına oksijen taşıyan kan akışını durdurur.
Kalp Kası Nasıl Hasar Görür?
Plak rüptürü sonrası trombotik oklüzyon gelişir; bu, oksijen taşınmasını engellediği için kalp hücrelerinde “nip kısmen iskemik ölüm” başlar. Frangogiannis’ın tanımladığı gibi, iskemi subendokarddan subepikarda doğru bir “ölüm dalgası” oluşturur ve bu süreç inflamasyon, doku nekrozu, erken apoptotik değişimler ve geç dönemde fibröz skar dokusu ile sonuçlanır.
Tipik mi, Atipik mi?
– Tipik Semptomlar: Göğüste baskı veya yanma hissi; bu ağrı çeneye, sol kola, boyuna veya sırta yayılabilir. Eşlik eden belirtiler: terleme, nefes darlığı, mide bulantısı, bulantı, yorgunluk.
– Atypik / Sessiz Formlar: Özellikle kadınlarda, yaşlılarda ve diyabetik hastalarda MI, halsizlik, bayılma, batıcı göğüs ağrısı veya karın ağrısıyla kendini gösterebilir. Erkeklerde sessiz MI oranı daha yüksek olabilir.
Risk Faktörleri: Değiştirilebilir & Değiştirilemez
Modifiye Edilebilir Risk Faktörleri
Sigara içimi, dislipidemi, hipertansiyon, diyabet, obezite, fiziksel inaktivite, yüksek homosistein seviyeleri ve psikososyal stres gibi faktörlerin rolü büyüktür. Ürünlerden biri olan INTERHEART çalışmasına göre en güçlü ilişkiler, sigara ve ApoB/ApoA1 oranıyla tespit edilmiştir.
Değiştirilemez Risk Faktörleri
İleri yaş, erkek cinsiyet, ailede erken yaşta kalp hastalığı öyküsü (özellikle 50 yaş öncesi) ortak risk faktörleridir.
Zamanında Tanı ve Müdahale
Tanı genellikle EKG (ST-elevasyonu vs. NSTEMI), kardiyak troponin yükseklikleri ve görüntüleme yöntemleriyle konur. STEMI formunda “zaman = kalp” prensibine göre 90–120 dakika içinde reperfüzyon tedavisi (anjiyoplasti veya tromboliz) yaşamsal önem taşır.
Korunma ve Uzun Dönem Yönetim
– Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigaranın bırakılması, Akdeniz tipi beslenme, düzenli egzersiz, stres yönetimi.
– Farmakoterapi: Antiagregan (aspirin), statinler, antihipertansifler (beta-bloker, ACE inhibitörleri), gerekliyse homosistein düşürücüler.
– Rehabilitasyon: Kardiyak rehabilitasyon, psikolojik destek ve düzenli takip yaşam kalitesini ve sağkalımı artırır.
Sonuç
Myokard infarktüsü, hızlı müdahale gerektiren, ancak büyük ölçüde önlenebilir bir durumdur. Belirtileri erken tanımak, özellikle kadınlarda ve risk altındaki gruplarda “atipik” belirtilere dikkat etmek önemlidir. Zamanında yapılan reperfüzyon müdahaleleri ve yaşam tarzı değişiklikleri, hem akut hayatta kalmayı hem de uzun vadeli kalp sağlığını güçlendirir.
Kaynakça
1. StatPearls – Myocardial Infarction (Ojha & Dhamoon, 2023)
2. PubMed – Acute Myocardial Infarction (Mechanic et al., 2023)
3. Frangogiannis NG – Pathophysiology of MI (2015)
4. PubMed – Symptoms & Treatments of MI (Xuzhou Central Hospital, 2015)
5. Google Akademi / INTERHEART – Risk factors analysis
6. PubMed – Sex differences in MI presentation (2023)
7. ResearchGate – Psychosocial risk factors overview
Elif Nur Demir
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü
2. Sınıf Temsilcisi
