KANATLILARDA YEM VE BESLENME KOŞULARI

Kanatlı hayvanlar, yani tavuklar, ördekler, kazlar, hindi gibi hayvanlar, insanların gıda zincirinde önemli bir yer tutarlar. Bu hayvanların sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi ve kaliteli aynı zamanda ekonomik et ve yumurta üretebilmeleri için uygun bir beslenme programı ve koşulları sağlamak gereklidir. Bu nedenle, kanatlı hayvanların yem ve beslenme koşulları oldukça önemlidir.

Kanatlıların sağlıklı ve verimli bir şekilde yetiştirilebilmesi için uygun kümes şartlarına ihtiyaç vardır . Uygun kümes şartları

KÜMES BOYUTU

Kümes boyutu, tavukların rahat bir şekilde hareket edebilmesi için önemlidir. Tavukların birbirlerine zarar vermeden dolaşabilmeleri için yeterli alanları olması gerekir. Genel olarak, tavuk başına en az 1 ila 1,5 metrekarelik bir alan sağlanmalıdır. Bu alan, tavukların yem yemeleri, su içmeleri ve yuvalarına girmeleri için yeterli alanı sağlar.

AYDINLATMA

Aydınlatma, tavukların üreme döngülerini yönetmek için önemlidir. Uygun aydınlatma düzenleri, tavukların yumurta üretimini artırabilir. Ayrıca, uygun aydınlatma düzenleri, tavukların uyku düzenlerini düzenleyerek stres seviyelerini azaltabilir.

HAVALANDIRMA

Havalandırma, tavukların sağlığı için kritik bir faktördür. Uygun havalandırma, kümes içindeki hava kalitesini korur ve tavukların solunum yolu hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Ayrıca, tavukların vücut sıcaklıklarını kontrol etmelerine yardımcı olur.

YEMLEME

Tavukların yeterli beslenmesi, sağlıklı ve verimli bir şekilde büyümeleri için önemlidir. Uygun yemleme programları, tavukların beslenme ihtiyaçlarını karşılar ve sağlıklı bir vücut ağırlığına ulaşmalarını sağlar.

SICAKLIK

Tavuk kümeslerinde sıcaklık, tavukların sağlığı ve verimliliği için kritik bir faktördür. Uygun sıcaklık koşulları, tavukların stres seviyelerini azaltarak hastalıklara karşı dirençlerini artırır. Ayrıca, doğru sıcaklık, tavukların besin alımını artırarak büyümelerine ve yumurta üretimlerine katkı sağlar. . Özellikle, tavuklar ve hindiler, çok sıcak veya soğuk hava koşullarına karşı hassastır. Bunun sebebi ter bezleri bulunmadığından çevre ısısı yükseldiğinde vücut ısılarını dengede tutmakta zorlanırlar ve ekstra bir enerji harcamalarına sebep olur. Bu da işletmemize zarar verir.

Bir diğer önemli şey yemin içeriğidir

Yem, kanatlı hayvanların sağlıklı bir şekilde büyüyebilmeleri ve verimli bir şekilde ürün verebilmeleri için gereklidir. Yem, protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineral gibi besin maddelerini içerir. Bu besin maddelerinin gereksinimlerine bakacak olursak

VİTAMİN GEREKSİNİMİ

C vitamini hariç tüm vitaminler yetiştirme koşullarında esansiyeldir.

Pratikte, vitaminlerle ilgili olarak karşılaşılan en önemli sorun, vitaminlerin eksikliği nedeniyle hastalıklara karşı yeterli direncin sağlanamamasıdır.
Örneğin, koksidiyoz, tavuk tifosu ve Newcastle hastalıklarında vitamin A, E.coli bulaşmalarında ise vitamin A ve vitamin E miktarı arttırılarak hastalığın şiddeti azaltılabilir.
Aynı şekilde stres hallerinde vitamin A koksidiyoz durumunda ise vitamin K gereksinimi artar

MİNERAL GEREKSİNİMİ

Kanatlıların beslenmesinde büyük öneme sahip olan inorganik elementlerin organizmadaki fonksiyonları aşağıdaki gibi özetlenebilir.

– İskelet ve yumurta kabuğunun yapısını oluştururlar (Ca, P, Mg, Mn).

– Homeostasi, asit baz dengesi, optimum pH ve osmotik basıncın sağlanmasında rol oynarlar (Na, K, Cl, PO4,

CO3).

– Enzim ve hormonların yapısında veya başka reaksiyonlarda rol oynarlar.

Tavuklarda kalsiyum medullar kemiklerde depolanır. Depolama işlemi ilk yumurtanın yumurtlanmasından 1-2 hafta önce başlamaktadır.

Tavuklar yumurta kabuğu yapımı için gerekli olan kalsiyumun bir kısmını yemden, diğer kısmını ise medullar kemiklerden karşılamaktadırlar.

PROTEİN GEREKSİNİMİ

Kanatlılar, yüksek protein içeren bir beslenme ihtiyacına sahiptirler. Protein, kanatlıların kas gelişimi, vücut dokularının yenilenmesi, yumurta üretimi ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için önemlidir. Kanatlıların protein ihtiyacı, yaşına, türüne ve cinsiyetine bağlı olarak değişebilir.

Rasyonumuzu ayarlarken bakacağımız diğer şey verim dönemidir

Verim dönemi, diğer bir ifade ile verim düzeyi hayvanın protein gereksinimini etkilemektedir.

Bu nedenle rasyon protein düzeyi belirlenirken, hayvanların verimlerinin hangi döneminde oldukları bu dönemde yaşama payı ve verim payı gereksinimleri iyi bilinmelidir ve ona göre bir rasyon hazırlanmalıdır aksi taktirde proteinin azlığı veya çokluğunda dolayı sıkıntılar yaşanabilir. Mesela Protein eksikliği, kanatlıların kas gelişimini ve büyümesini yavaşlatabilir. Ayrıca, protein eksikliği, yumurta üretimini azaltabilir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Yada fazla olması durumunda Fazla protein, vücutta depolanabilir ve karaciğer gibi organların üzerinde baskı yaratabilir. Ayrıca, aşırı protein alımı, idrar yolu taşlarına neden olabilir.

Bir diğer önemli şey ise rasyonumuzdaki enerji/protein oranıdır rasyon enerjisinin düşük olduğu durumlarda hayvanlar proteini büyüme için değil enerji için kullanılacaktır. Bu tabi ki istediğimiz bir durum değildir verimi düşürür.

KARBONHİDRAT GEREKSİNİMİ

Karbonhidratlar, kanatlı hayvanların enerji kaynağıdır ve büyüme, gelişme, yumurta üretimi ve vücut ısısının düzenlenmesi gibi metabolik işlevlerin sağlanmasında önemlidir. Kanatlı hayvanların karbonhidrat ihtiyacı, yaşına, türüne ve aktivite düzeyine göre değişebilir. Kanatlı hayvanların karbonhidrat ihtiyacını karşılamak için farklı karbonhidrat kaynakları kullanılabilir. Bu kaynaklar arasında mısır, buğday, arpa, pirinç ve patates gibi bitkisel kaynaklar yer alır. Kanatlı hayvanlar ayrıca, meyve ve sebzelerden de karbonhidrat alabilirler. Tabi ki bununla sınırlı değildir her geçen gün yem teknolojisi alanı hızla gelişmekte ve farklı altarnatif yemler bulunmaktadır

YAĞ GEREKSİNİMİ

Yağ da aynı şekilde kanatlı hayvanlarda enerji kaynağıdır ama karbonhidrattan sonra ikinci sıradadır . Kanatlı hayvanların yağ ihtiyacını karşılamak için farklı yağ kaynakları kullanılabilir. Bu kaynaklar arasında bitkisel yağlar (özellikle ayçiçeği yağı, mısır yağı, soya yağı), hayvansal yağlar (özellikle tavuk yağı, balık yağı) ve bazı tohumlar (özellikle keten tohumu, chia tohumu) yer alır. Tabi yağ ihtiyacı türden türe hayvandan hayvana değişir. Genel olarak, yüksek aktivite düzeyine sahip tavuklar ve hindi gibi kanatlı hayvanlar daha yüksek yağ ihtiyacına sahiptirler. Ayrıca, kanatlı hayvanların farklı yaş dönemlerinde de yağ ihtiyacı farklılık gösterir. Örneğin, yavru tavuklar, yetişkin tavuklardan daha yüksek yağ ihtiyacına sahiptirler.

Nihayetinde kümes hayvanları için kümes boyutu, aydınlatma ,sıcaklık, havalandırma gibi uygun yaşam koşulları sağlamak; Yeterli ve sağlıklı beslenmeyi sağlamak için bütün bu gereksinimler hesaba katılıp ona göre bir rasyon hazırlanmalıdır ve tabi ki profesyonel destek alınmalıdır aksi takdirde hem hayvan refahı hem işletmenin verimi ve kazancı düşer.

Eğer bu konu ilgini çektiyse, ilgini çekebilecek 9 ayrı konuda kendini geliştirmek ve daha çok bilgi edinmek istiyorsan; Veteriner Hekimlik alanında önde gelen 9 konuşmacı 9 farklı oturumda 17-24 Mayıs tarihleri arasında Etkin Kampüs Dijital Sahnesi’nde! İçerik ve detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsin!

Akif Atik
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi 1. Sınıf

Kaynaklar