Ataksi ve Rehabilitasyonu
Ataksi genel anlamda; denge bozukluğu ve kassal inkoordinasyondur.
Ataksili bireylerde postüral kontrol ve koordinasyon eksikliğinin etkisi çok büyüktür.
- ATAKSİ BELİRTİLERİ:
- Ataksili hastalarda genellikle ilk semptom olan yürüme dengesizliğidir.
- koşmada zorluk,
- Hastalığın ilerleyen evrelerinde sık sık düşme ile karşılaşılır.
- Erken evrede ataksili hastalarda bazen başlarını hızlı çevirdiklerinde çift görme olur.Geçici ve hafif çift görmeden kaynaklanan bulanık görme de yaygındır.
- Gecikmeli konuşma gelişebilir ve bazı kelimelerin anlaşılmasını zorlaştırabilir.
- Hastalar ayrıca kötü el yazısı ile el becerisini kaybedebilir ve hassas el işlerini yapmakta zorluk çekebilirler.
- ATAKSİ TİPLERİ
ETKİLENEN NÖROANATOMİK YAPIYA GÖRE
-Duyusal Ataksi
-Vestibüler Ataksi
-Serebellar Ataksi
ETKİLENEN VÜCUT BÖLÜMLERİNE GÖRE
-Gövde Ataksisi
-Ekstremite Ataksisi
-Yürüyüş Ataksisi
- Duyusal Ataksi:
En önemli özellikleri; genellikle alt ekstremitelerde görülen propriosepsiyon kaybına bağlı olarak (pozisyon duyusu ve vibrasyon) ekstremite hareketlerinin normal açılarda gerçekleşmemesi ve denge yönünden Romberg testinin pozitif olmasıdır.
Bu hastalar yavaş yürürler ve kaybolan propriosepsiyon yerine visüel sistemi daha fazla kullanıp ekstremite ve gövdeninin pozisyonunu takip ederek denge bozukluğunu kompanse etmeye çalışırlar. Bu nedenle en önemli belirtisi hastanın ayaklarına bakarak yürümesidir.
Gövde ve alt ekstremitleri ilgilendiren ani hareketlerden kaçınmaya çalışırlar çünkü bu sırada dengeleri bozulur.
- Vestibüler Ataksi:
En önemli özelliği, gravite bağımlı hareketlerde gövde ataksisi görülmesi (oturma ve ayakta duruş pozisyonunda), çoğunlukla Romberg testinin pozitif olması ve ataksiye vertigo (baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma) nistagmus gibi diğer semptomların eşlik etmesidir.
Vestibüler atakside kesinlikle ekstremite ataksisi görülmez.
Bu hastalar denge sağlayabilmek amacıyla oturma ve yürüyüş sırasında ani baş ve göz hareketlerini azaltırlar.
- Serebellar Ataksi:
En önemli özellikleri; gövde, ekstremite ve yürüyüş ataksisinin cerebellumun etkilenen bölgesine göre tek ve/veya birarada bulunması ve Romberg işaretinin (-) olmasıdır. Derin tendon refleksleri korunmakla birlikte penduler karakterdedir.
- Sadece gövde etkilendiyse gövde ataksisi, olarak isimlendirilir ve oturma ve ayakta durma pozisyonunda denge bozuktur.
- Sadece ekstremiteler etkilendiyse ekstremite ataksisi olarak isimlendirilir ve cerebellum lezyonlarında görülür.
- Alt ekstremiteler etkilendiyse yürüyüş ataksisi gelişir.
- DEĞERLENDİRME:
Ataksi Değerlendirme ve Derecelendirme Ölçeği (SARA):
-Yürüyüş (0-8 puan),
-Duruş (0-6 puan),
-Oturma (0-4 puan)
-Konuşma bozukluğu (0-6 puan)
-Parmak takibi (0-4 puan)
-Burun parmak testi (0-4 puan)
-Hızlı değişen el hareketi (0-4 puan)
-Topuk-diz kayması (0-4 puan)
- Postür Analizi
- Kas Kuvveti
- Denge Değerlendirmesİ
a.)Statik Denge Değerlendirilmesi:
- Tek Ayak Üstünde Durma/Single Leg Stance:
- Romberg Denge Testi
- Bass Denge Testi
- Stork Denge
- Flamingo Testi
b.)Dinamik Denge Değerlendirilmesi:
- Kalk Yürü
- Zamanlı Kalk Yürü
- Tandem Yürüyüşü
- Fonksiyonel Uzanma Testi
- Berg Balance Test:
- Koordinasyon Değerlendirmesi:
a.)Parmak-Burun Testi:
b.)Parmak-Parmak Testi:
c.)Diz-Topuk Testi
d.)Disdiadokokinezi Değerlendirmesi
e.)Rebound Fenomeni
Yürüme Değerlendirmesi
- TEDAVİ:
- Denge ve koordinasyon egzersizleri
- -Gövde-ekstremite koordinasyonunu çalıştırmak için tüm vücut egzersizleri
- Yürüme eğitimi
- Vestibüler egzersizler
- Postür egzersizleri
- Pliometrik egzersizler
- KAYNAKÇA:
-https://www.fizyoplatforum.com/konu-atakside-fizyoterapi-ve-rehabilitasyon.html#google_vignette
Esra Alparslan
Bandırma 17 Eylül Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü
3. Sınıf Temsilcisi
