Yenidoğandaki İlk İzlemler
Merhabalar. Ben Ebelik Öğrencisi Beyza Gül Doğan. Sizlere yenidoğanların ilk izlemleriyle ilgili katkı sağlayacak bir blog yazısı hazırladım. Hazırsanız başlayalım.
- YENİDOĞAN REFLEKSİ NEDİR?
İlkel refleksler olarak bilinen yenidoğan refleksleri, uyarıya yanıt olarak otomatik gerçekleşen bir kas reaksiyonudur. Sinir sisteminin sağlıklı geliştiğinin ve fonksiyonlarını gerçekleştirdiğin işareti olan ilkel refleksler, bebeğiniz büyüdükçe kaybolur. Normalde ortadan kaybolacağı yaştan sonra hâlâ devam eden bir refleks varsa beyin veya sinir sistemi hasarının bir işareti olabilir. Bu nedenle doktorlar, rutin muayeneler sırasında bebeğin gelişimini kontrol etmek için ilk olarak reflekslerin takibini yapar. Yenidoğan refleks testleri sayesinde bebeğin belirli uyaranlara uygun şekilde tepki verip vermediği kontrol edilerek gelişimi takip ediliyor. Buna istinaden yenidoğan reflekslerinin önemini anladığımıza göre temel reflekslere göz atabiliriz. Yenidoğan reflekslerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1)MORO REFLEKSİ
Moro refleksi, bebeğin ani uyaranlara karşı kollarıyla ve bacaklarıyla istemsiz tepki göstermesidir. Ani yüksek ses, düşme hissi veya ani harekette bebeğin kafasını geriye atarak kollarını ve bacaklarını açarak tepki verir. Kısa süren bu tepki sonrasında kendilerine sarılır gibi kollarını birleştiriyorlar. Bu hareketin sonucunda bebeklerde huzursuzluk, gözlerde büyüme , ağlama gibi belirtiler gözlenebiliyor.
2)BABİNSKİ REFLEKSİ
Bebeğin ayağının ortasından topuklarına doğru hafifçe vurularak test edilen bir reflekstir. Yetişkinlerde parmaklar içe doğru dönüyor ama bebeklerde tam aksine dışa doğru açılmaktadır.
3)TONİK –BOYUN REFLEKSİ
Bebeğin yatar pozisyondayken başını hangi tarafa çeviriyorsa istemsizce o yöndeki kolunu ve bacağını düz açması, tersi durumda ise kolu ve bacağını bükerek kapaması tonik boyun refleksi olarak adlandırılıyor.
4) PARAŞÜT REFLEKSİ
Adındanda anlaşılabileceği gibi paraşütçünün yüksekten atlarken aldığı pozisyonu aldığı için bu ismi almıştır. Paraşüt refleksi, bebek karnından tutularak baş aşağı bakacak pozisyonda düşer gibi test ediliyor. Bebeğin bu teste göre ellerini ileriye doğru uzatması beklenir.
5)EMME REFLEKSİ
Emme refleksi de sağlıklı bebeklerde bulunması gereken temel ve doğuştan oluşan bir refleks türüdür. Yenidoğan bebeğin ağızdan uyarılmasına karşı gösterdiği bu refleks türü, ilk ve en ilkel tepkilerden biridir. Bebeğin dudaklarına ve yanaklarına dokunulduğunda kaslar koordine olarak emme refleksini oluştururlar. Bebek bu sayede sütü emebilecek tepkiyi vermiş olur. Bir bebeğin midesi boş olduğunda hipotalamusu uyararak, beyninin farklı bölgelerine sinyaller gönderir ve bu şekilde bebekte acıkma hissini uyandırır.
Emme refleksi bebeğin sadece acıkma hissini karşılamakla kalmaz, bebeğin kalp atış hızını, kan basıncını ve stres seviyelerini düşürür. Ayrıca bebek ağladığında veya huzursuz olduğunda sakinleşmesini de sağlar. Sağlıklı bir bebek ilk 4 ay emme refleksiyle besleniyor olsa da sonrasında istemli hareketlerle emmeye devam eder.
6)YAKALAMA REFLEKSİ
Birçok refleks gibi yakalama refleksi de bebeğin çevreye uyumunu sağlamada bir savunma mekanizması görevi üstlenmektedir. Bebeğin nesneleri ve eşyaları kavramasına yakalama refleksi denir. El ve ayaklara dokunulduğunda kavrama hareketine yakalama refleksi denir.
7)YÜRÜME REFLEKSİ
Yürüme refleksi, bebeğin ayakları yere değecek şekilde tutulduğu zaman verdiği adım tepkisini içeriyor. Sırasıyla adımlarını atarak ileriye gitme tepkisine yürüme refleksi adı verilir. Bu refleks bebeğin motor becerilerinin gelişmesine de katkıda bulunan temel reflekslerden biridir.
8)GAK VE ÖKSÜRME REFLEKSİ
GAG REFLEKSİ : Bir cismin bebeğin hassas olan boğazının arka bölgesine kaçmasıyla temas eden bölgenin uyaranları harekete geçirmesiyle oluşan öğürme tepkisidir. Gag refleksi sayesinde nefes borusuna yabancı bir cismin kaçması engelleniyor. Bebeğin çevreye uyum sağlamaya çalıştığı dönemlerde sürekli olarak aktif olabilecek bir reflekstir.
ÖKSÜRME REFLEKSİ :Bu refleks alt solunum yolarını korur. Yabancı bir cismin boğaza kaçmasını engelleyip dışarı püskürtmesini sağlar.
9)BASMA- ADIMLAMA REFLEKSİ
Adından da anlaşılacağı üzere yürüme refleksine eşlik ederek bebeğin temel gelişim sürecine katkıda bulunan bir reflekstir. Bebeklerin kas kontrolünün ve ayakların koordine bir şekilde kullanma yeteneğinin geliştirilmesiyle karakterize ediliyor.
Doğuştan oluşan bu yeni doğan refleksleri, bebeğin kendini dış dünyaya karşı korumak için gösterdiği doğal ve istemsiz hareketlerdir. Bu tepkileri, gelişim sürecinin ilerleyen aylarında bilinçli olarak yapmaya başlarlar ve geliştikçe refleksleri kontrol edebilir hale gelirler. Sahip olduğu reflekslerin bazıları, kendiliğinden tamamen sona ererken bazıları yaşamları boyunca devam eder. Bebekten bebeğe de değişebilen bir durumdur. Her bebeğin kendi fizyolojisine göre değerlendirmemiz gerekir.
Yenidoğanımızdaki ilk izlemleri ve reflekslerimizi , neye bakmamız gerektiğini, nasıl test etmemiz gerektiğini öğrendiğimizi düşünüyorum. Umarım okurken keyifli ve verimli dakikalar geçirmişsinizdir. Görüşmek üzere…
- KAYNAKÇA:
– https://www.uzmandoktor.net/bebeklerde-emme-refleksi
– https://www.eticicibebe.com/yenidogan-bebek-refleksleri/
Beyza Gül Doğan
Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Ebelik Bölümü
3. Sınıf Temsilcisi
