Sanal Dünyada Kimlik İnşası: Öğrencilerin Dijital Benlikleri Hakkında Bir Bakış
Giriş
Bugün baktığımızda öğrencilerimiz, zamanlarının önemli kısmını dijital platformlarda geçiriyorlar. Akıllı telefonlar başta olmak üzere sosyal medya mecraları, çevrim içi oyunlar ve sanal öğrenme ortamları gençlerin sadece sosyalleşme ve bilgi edinme araçları olmaktan çıktı; bir kimlik inşa ettikleri, yeni benlikler denedikleri birer sahne haline geldi. Bu dinamik süreçte, öğrencilerimizin dijital kimlik yolculuklarında onlara rehberlik etmek, geleceğin bilinçli ve sorumlu dijital vatandaşlarını yetiştirmenin en temel sorumluluklarından biridir.
Nasıl Dijital Kimlik Oluşturulur?
Dijital kimlik, bireylerin çevrim içi ortamlarda bıraktıkları izlerin toplamıdır. Tabii bu bahsettiğimiz izler, yalnızca sosyal medya profillerindeki fotoğraflar ve paylaşılan gönderiler değildir. Aynı zamanda bloglarda yazdığımız yorumlar, e-posta alışverişleri, çevrim içi oyunlarda oluşturulan avatarlar hatta arama geçmişleri de dijital kimliğin bir parçasıdır. Her tıklamayı, her beğeniyi, her paylaşılan fotoğraf veya videoyu dijital kimliğin bir tuğlası olarak düşünebiliriz. Özellikle öğrencilerimiz için bu, gençlik döneminin getirdiği kimlik arayışları ile birleştiği zaman oldukça karmaşık bir süreç haline gelmektedir.
Gerçek Benlikten Dijital Benliğe Geçiş
Öğrenciler dijital ortamlarda genellikle gerçek hayatta olduğundan daha farklı bir “benlik” sergiliyor. Bu, bazen özgüven eksikliklerini telafi etmek için bazen de sosyal rolleri deneme isteğinden kaynaklı olabiliyor. Anonimliğin getirdiği rahatlık, bireylerin gerçek hayatta söylemeye çekinecekleri şeyleri çevrim içi ortamlarda çekinmeden ifade etmelerine olanak tanımaktadır. Ancak bu durum bazen siber zorbalık gibi potansiyel tehlikeleri de beraberinde getirmektedir. Dahası, çevrimiçi platformların sunduğu ‘ideal benlik’ algısı, sürekli mükemmel görünen profiller ve filtrelenmiş yaşamlar, özellikle ergenlik çağındaki gençlerin kendi benlik algılarını olumsuz etkileyebilir, gerçek dışı kıyaslamalara ve yetersizlik hislerine yol açarak zihinsel sağlıklarını olumsuz etkileyebilir.
Süreç boyunca öğrencilerimizin dijital kimlikleri ile gerçekleştirdiği çevrim içi davranışların gerçek hayatta sonuçlarının olabileceğini kavramaları kritik bir önem taşımaktadır.
Eğitimcilere ve Ebeveynlere Düşen Rol
- Eleştirel Düşünme ve Medya Okuryazarlığı Teşviki: Gençlerin dijital kimliklerin nasıl oluşturulduğu ve başkalarının dijital temsillerinin her zaman “gerçek” olmadığını anlamalarını sağlamalıyız. Karşılarına çıkan içerikleri sorgulamaları ve manipülasyonları tanımaları için medya okuryazarlığı becerilerini geliştirmelerini desteklemeliyiz.
- Dijital Etik ve Sorumluluk Bilinci: Dijital dünyada bıraktıkları izlerin kalıcı olduğunu ve çevrim içi davranışlarının başkaları üzerinde istenmeyen etkiler bırakabileceğini öğretmeliyiz. Empati, saygı, hoşgörü gibi değerleri dijital dünyaya da taşımalarını teşvik etmeliyiz. Ayrıca Kişisel verilerin gizliliği ve güvenliği konularında bilinçlenmeleri de oldukça gereklidir.
- Pozitif Çevrim İçi Ortamlar Yaratma: Öğrencilerin kendilerini güvende hissettiği, destekleyici çevrim içi topluluklar oluşturulmalı. Bizler de bu konuda yardımcı olmalıyız. Siber zorbalıkla nasıl mücadele edileceğini öğretmeli, bu tür durumlarda çekinmeden bizlerden yardım istemelerini teşvik etmeliyiz.
- Farklı Kimlikler Arasında Denge Sağlama: Son olarak öğrenciler gerçek kimlikleri ve dijital kimlikleri arasında bir denge kurmalılar. Onlara alan tanımalıyız. Yüz yüze ilişkilerin önemini vurgulamalıyız.
Özetle, dijital kimlik oluşturma süreci hem karmaşık hem de öğrenme dolu bir süreçtir. Doğru yönlendirilirse öğrencinin kendini keşfetmesi ve yeteneklerini geliştirmesi sağlanabilir. Öğrenciler, biz eğitimciler ve ebeveynlerin de desteği ile dijital dünyada olumlu ve özgün benlikler oluşturan bireyler olabilirler.
Kaynakça:
https://www.ab.org.tr.inetd.org.tr/ab13/kitap/bakiroglu_AB13.pdf
Ahmet Furkan Şensoy
Gazi Üniversitesi Bilgisayar Öğretmenliği
4. Sınıf Temsilcisi
