Multipl Skleroz ve Rehabilitasyon

Multipl Skleroz ve Rehabilitasyon

Multipl Skleroz Nedir?

Multipl skleroz (MS), merkezi sinir sisteminin etyolojisi tam olarak bilinmeyen, beyin ve omurilikteki sinirlerin etrafındaki koruyucu kılıfın iltihaplanma nedeniyle hasar görmesiyle oluşan kronik bir otoimmün hastalıktır.

Hastalığın ortalama başlangıç yaşı 20-40 olmakla birlikte çok erken ve ileri yaşlarda başlangıç gösteren vakalar da bulunmaktadır.

Hastalığın kadınlarda görülme sıklığı erkeklere oranla 1/3 oranında fazladır.

Multipl skleroz neden olur?:

MS in kesin bir nedeni bilinmemekle birlikte şu olası nedenleri vardır:

6p21 kromozomu üzerindeki HLA-DR2 haplotipi
Aile içi kalıtım
Epstein-Barr virüs enfeksiyonu
Sigara kullanımı
Düşük D vitamini seviyeleri
Ergenlik döneminde artan beden kitle indeksi

Multipl skleroz semptomları nelerdir?

Semptomlar kişiye özgüdür. Her hastada belirli bir semptom yoktur. Bir hastada görülen semptomlar başka hastada görülmeyebilir. Ama genel olarak görülen semptomlar şunlardır:

Bulanık görme ve göz ağrısı (optik nevrit)
Yüz, kollar veya bacaklar gibi vücudun bazı kısımlarında güçsüzlük veya his değişiklikleri, tremor
Baş dönmesi, denge zorluğu
Hafıza veya düşünme bozukluğu
Mesane kontrolü sorunları
Unilateral trigeminal nevralji, unilateral fasial palsy
Gelip geçici uyuşma-karıncalanma hissi
MS hastaları ayrıca depresyon ve anksiyete açısından da daha fazla risk altındadır.

MS tanısı nasıl konur?

MS tanısı genellikle bir nörolog tarafından konur ve semptomların geçmişine, fiziksel muayeneye ve beyin manyetik rezonans görüntülemesinde (MRI) bulunan karakteristik anormalliklere dayanır. BOS da artmış protein IGG indexinin pozitif olmasına bakılır.

Multipl Sklerozda Fizyoterapi

Egzersizin MS’li kişilerde denge, yürüme yeteneği, yürüme dayanıklılığı, yorgunluk ve yaşam kalitesini iyileştirmede faydalı etkileri olmuştur.

Fizyoterapi Değerlendirmeleri:

Solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesi: MS li hastaları kaybetme nedenleri arasında akciğer komplikasyonları önemli bir yer tuttuğu için, içerikli değerlendirme önemlidir.
Kısalık testleri
Normal eklem hareketleri
Kas kuvveti değerlendirmeleri
Kas tonusu değerlendirmeleri
Duyu ve ağrı değerlendirmesi
Yorgunluk değerlendirmesi: Görsel analog skalası (GAS) kullanılabileceği gibi, MS e özel geliştirilmiş FSS (Fatigue Severity Scale) ve FIS (Fatigue Impact Scale) de tercih edilebilir.
Patolojik refleksler
Denge ve koordinasyon testleri
Postür ve yürüyüş analizi
Mesane-bağırsak problemleri
Günlük yaşam aktivitesi testleri: En uygun test FIM dir (Functional Independent Measure).
Yaşam kalitesi testleri

Rehabilitasyonda ;

Hastanın vücut farkındalığı geliştirilmeli,
Hastanın anormal kas tonusu azaltılmalı,
Egzersizlere pozisyonlama ya da germe ile başlanmalı,
Duyusal kayıpların azaltılmasına yardım edilmeli,
Egzersizlerin şiddeti basitten zora doğru olmalı,
Fonksiyonel beceriler, günlük yaşam aktiviteleri için bol pratik yaptırılmalı,
Yürüme, yürüme hazırlık egzersizleri ve yardımcı cihazlarla iyileştirilmeli,
Hastalara multidisipliner yaklaşılmalıdır.

MS hastalığında uygulanan egzersizler

Germe egzersizleri (kas gerginliklerini azaltmak, eklem hareketlerini önlemek amacıyla verilir)
Postür egzersizleri (derinde yer alan kasların çalıştırılmasıdır. Bu kaslar dengeyi sağlama ve yürümede çok etkilidir)
Aerobik egzersizler (büyük kas gruplarını çalıştırır, kalp ve akciğer fonksiyonlarını destekler).
Kuvvetlendirme egzersizleri
Endurans egzersizler (kasların ya da solunum sisteminin dayanıklılığını arttırmak amacıyla verilen egzersizdir)
Denge, yürüme, su içi egzersizler

‘’MS semptomları her hastaya özgü olduğu gibi rehabilitasyon ve ev egzersizleri de hastaya özgü olmalıdır.’’