Majistral Uygulamalarda Bitkisel Kaynakların Kullanımı
Son yıllarda doğadan gelen çözümler yeniden eczacılığın gündeminde. Özellikle “majistral ilaçlar”, yani eczacılar tarafından hastanın ihtiyacına göre özel olarak hazırlanan ilaçlar, hem geleneksel bilgiyle hem modern bilimle harmanlanan etkili tedavi yolları sunuyor.
Bu kişiye özel formüller, genellikle bitkisel kökenli içeriklerle hazırlanıyor. Bitkilerin tedavi edici gücünden yararlanmak, hem daha doğal hem de yan etkisi düşük bir yaklaşım olarak görülüyor. Özellikle cilt sorunlarında bitkisel majistral uygulamalar önemli bir yere sahip.
Majistral formüllerde en çok kullanılan bazı bitkisel kaynaklar ve etkileri şöyledir:
Üzüm Asması Yaprağı (Vitis vinifera L.)
Kırmızı asma yaprağı, damar sağlığını destekleyen polifenoller ve resveratrol içerir. Kan dolaşımını düzenler, damar duvarlarını güçlendirir ve ciltteki kızarıklık, ödem gibi sorunların giderilmesine yardımcı olur. Ayrıca antioksidan etkisi sayesinde anti-aging (yaşlanma karşıtı) amaçla da kullanılır.
Cadı Fındığı (Hamamelis virginiana L.)
Kuzey Amerika kökenli bu bitkinin yaprakları doğal bir damar büzücü ve iltihap giderici etkiye sahiptir. Ciltteki kaşıntı, pişik, güneş yanığı gibi durumlarda rahatlatıcı etki gösterir. Aynı zamanda hemoroid ve varis tedavilerinde majistral merhemlerin önemli bileşenlerinden biridir.
Aynısafa Çiçeği (Calendula officinalis L.)
Aynısafa, yara iyileştirici ve cilt yenileyici özellikleriyle bilinir. Yanıklar, sıyrıklar, cerrahi yaralar ve özellikle rozasea gibi durumlarda krem formüllerinde kullanılır. Bilimsel araştırmalar, aynısafa özünün doku onarımını hızlandırdığını göstermektedir.
Peru Balsamı (Myroxylon balsamum var. pereirae)
Orta Amerika kökenli bu reçineli madde, antiseptik, yara iyileştirici ve antiparazitik etkileriyle tanınır. Yatak yaraları, egzama, uyuz ve meme ucu çatlaklarının tedavisinde majistral merhemler içinde kullanılır. Ayrıca hoş kokusuyla bazı dermokozmetik ürünlerde de yer bulur.
Badem Yağı (Prunus amygdalus dulcis)
Tatlı badem yağı, birçok majistral formülün taşıyıcı baz maddesidir. Deriyi yumuşatır, nemlendirir ve diğer aktif bileşenlerin cilde nüfuzunu kolaylaştırır. Ayrıca hassas ciltlerde tahrişi yatıştırıcı etkiye sahiptir.
Uygulama Örnekleri
Majistral eczacılıkta bu bitkisel maddeler farklı formüllerde birleştirilir.
Örneğin:
- Cilt kızarıklıkları için krem: Üzüm yaprağı, cadıfındığı ve aynısafa tentürlerinin birleşimiyle damar koruyucu ve yatıştırıcı etki sağlar.
- Peru balsamlı merhemler: Yatak yaraları, meme ucu çatlakları veya egzama gibi durumlarda antiseptik ve yenileyici etki gösterir.
- Wilkinson merhemi: Uyuz tedavisinde kullanılan klasik formül olup, kayın ağacı katranı, kükürt ve sabun içeriğiyle ciltteki parazitleri yok eder.
Bu formüller, eczacının bilgi birikimiyle kişiye özel dozlarda hazırlanır ve hastanın durumuna göre düzenlenir.
Bitkisel Majistral Ürünlerin Avantajları
- Kişiye özel hazırlanır, bu nedenle etkili ve hedefe yöneliktir.
- Doğal kaynaklı bileşenler sayesinde toksik etkileri düşüktür.
- Ciltle uyumlu yapılarıyla kozmetik ve tedavi arasındaki boşluğu doldurur. • Gerektiğinde eczacının takibiyle düzenlenebilir; esnek ve güvenli bir uygulamadır.
Majistral uygulamalarda bitkisel kaynakların kullanımı, iyileştirici gücünü eczacılıkla birleştirir. Her biri bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış bu bitkisel bileşenler, kişiye özel tedavi anlayışıyla birleştiğinde doğal, güvenli ve etkili çözümler sunar.
Kaynaklar
1) Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi. (2023). Fitoterapide ve Majistral Formül Uygulamaları. Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
2) European Directorate for the Quality of Medicines (EDQM). (2023). European Pharmacopoeia (11th ed.). Council of Europe Publishing.
3) World Health Organization. (1999–2013). WHO monographs on selected medicinal plants (Vols. 1–4). World Health Organization Press.
4) Bruneton, J. (1999). Pharmacognosy, phytochemistry, medicinal plants. Lavoisier Publishing.
5) Tisserand, R., & Young, R. (2014). Essential oil safety: A guide for health care professionals (2nd ed.). Churchill Livingstone.
6) Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK). (2022). Bitkisel Drog Rehberi. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınları.
7) Majistral Eczacıları Derneği. (2025). Majistral eczacılık formülleri ve uygulamaları. Erişim adresi: https://majistraleczader.org/
Fatma Nur Kurt
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Eczacılık Bölümü
4. Sınıf Temsilcisi
