Modern Hayatta Belirsizlik: Bauman ve Akışkanlık Kavramı
Günümüz dünyası hızla değişiyor. Teknoloji gelişiyor, ilişkiler dönüşüyor, meslekler kaybolup yerlerine yenileri geliyor. Bu sürekli dönüşüm hali, bireyde hem bir özgürlük hissi yaratıyor hem de derin bir belirsizlik duygusu uyandırıyor. İşte tam bu noktada, Polonyalı sosyolog Zygmunt Bauman’ın “akışkan modernlik” kavramı devreye giriyor.
Akışkan Modernlik Nedir?
Bauman’a göre modernlik artık “katı” değil, “akışkan” bir hal almıştır. Yani, sosyal yapılar, değerler, kimlikler ve ilişkiler artık sabit değildir, sürekli değişim halindedir. Eskiden bireyler, hayatlarını belirli kalıplar içinde sürdürür, toplumun sunduğu sabit yapılarla kimlik kazanırlardı. Oysa şimdi bireylerin sürekli seçim yapması, sürekli uyum sağlaması ve sürekli yeniden şekillenmesi gerekiyor.
Bauman, akışkan modernlikte belirsizliğin artık istisna değil, norm haline geldiğini savunur. İş güvencesi yok, ilişkiler geçici, aidiyet duygusu zayıf. İnsanlar bir yandan özgürleştiğini hissederken, diğer yandan bu özgürlüğün yarattığı sınırsız olasılıklar içinde kayboluyor. “Seçme özgürlüğü”, aynı zamanda “seçmemiş olmanın sorumluluğu”nu da beraberinde getiriyor. Bu da bireyde kaygıyı artırıyor. Örneğin kariyer tercihlerinde ya da özel ilişkilerde yapılan her seçim, yapılmayanın yükünü de omuzlarda hissettiriyor.
Geleneksel ilişkiler yerini daha esnek ama daha kırılgan bağlara bırakıyor. Bauman, bu durumu “cep ilişkileri” kavramıyla açıklar. Tıpkı bir uygulamayı indirip sonra kaldırmak gibi, insanlar artık ilişkileri de aynı geçicilikle yaşıyor.
Kimlik de sabit değil artık. Her birey, farklı platformlarda farklı yüzler gösterebiliyor. Sosyal medya bu akışkanlığı daha da artırıyor. İnsanlar kendilerini sürekli olarak yeniden sunuyor ve bu da kimlik üzerinde parçalanmış bir etki yaratıyor.
Belirsizlikle Başa Çıkmak Mümkün mü?
Bauman, bu belirsizlik içinde bireyin yalnızlaştığını vurgular. Ancak çözüm yalnızca kişisel değil, toplumsal da olmak zorunda. Dayanışma, anlamlı ilişkiler kurma ve toplumsal aidiyetler geliştirme; bu akışkan dünyada bireyin tutunabileceği sağlam temeller olabilir. Ayrıca belirsizlikle baş etmenin bir diğer yolu da, onu kabul etmek. Değişim ve belirsizlikle savaşmak yerine, onları anlamak ve içselleştirmek, bireyin daha sağlam bir benlik inşa etmesini sağlayabilir.
Sonuç olarak, Bauman’ın akışkan modernlik kavramı, bugünün bireyini ve toplumunu anlamak için güçlü bir çerçeve sunuyor. Bu kavram, sadece bir sosyolojik analiz değil, aynı zamanda her birimizin günlük yaşamında hissettiği karmaşanın, kaygının ve sürekli değişimin teorik bir açıklaması.
Belirsizlik artık geçici bir durum değil, modern hayatın ta kendisidir. Bu yeni normu anlamak ve ona uygun yaşam stratejileri geliştirmek, 21. yüzyıl bireyinin en büyük meydan okumalarından biridir.
Kaynakça:
1- Bauman’ın Akışkan Modernite Kuramı Çerçevesinde Refleksif Sosyoloji Üzerine Bir Değerlendirme, Arş. Gör. Semanur Gürbüz Tepeler.
2- Zygmunt Bauman ve Akışkan Modernite Kuramına Genel Bakış, Meltem Kaya.
Vedat Sercan Özcan
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyoloji Bölümü
1. Sınıf Temsilcisi
