Topuklu Ayakkabılar Erkekler için Üretilmişti!

Ay biz şok desek… Sesi kendisinden önce gelen topuklu ayakkabıların, hayatımıza kadınlar aracılığı ile girdiği bilgisi hiç şüphesiz hepimizin akıllarının bir köşesinde. Bugün kadınların ayağında topuklu ayakkabı görülmeyiverilsin hemen erkekler dahil kadınların bile; “Yaa nasıl yürüyorsun onunla?”, “Topuklu ayakkabıya ne gerek var biraz abartı olmamış mı sence de?” ya da “Tüm gün onunla nasıl yürüyorsun cidden?” gibi iğneleyici sorularına tanık oluruz. 

Zorluklarını Giyenler Bilir!

Topuklu ayakkabı giyildiği ilk saniye veya evde yarım saat dolaşılınca “Bununla gezmek çok kolaymış yeeaa yürürüm ben bununla!” dedirtir bir de yürürken ÇATIRT diye kırılır. Topuklar gereğinden fazla büyük olduğunda uzaylı gibi yürümek ise onunla başa çıkmanın başka zorlu bir aşaması. Kaygan zeminler ise topuklu ayakkabıyla yürüyenler için bir ölüm yolculuğuna dönüşür. Hatta hiç hareket etmiyorken bile üzerinde düşmeyi becerebilirsiniz. 

“Zaten az yürüyeceğim yaa” diyerek giyilir fakat topuklu ayakkabı ile Macellan gibi dünyanın etrafında bir tur atmak zorunda kalınır. Topuklu ayakkabı giyerken kendimize sonsuz güven duyarız ama güven duyulmaması gereken yamuk kaldırımlar unutulur. Toplu taşımaya topuklu ayakkabıyla bindiyseniz zaten yandınız! Siz ayakta topuklu ayakkabılarla yaşam savaşı verirken oturan amcalar, teyzeler sizi ip cambazı gibi izlerler. 

Peki bugün kadınların hem ayrılmaz parçaları olarak düşündüğümüz hem de onların hayattaki sınavı olan topuklu ayakkabıların mucidi gerçekten kadınlar mıydı? Evet diyorsanız üzülerek söylemek istiyoruz ki topuklu ayakkabıları erkekler kullanıyordu ve bizzat onlar için üretilmişti. Gelin birlikte şaşkınlıklar içinde ağzımız açık yazımızı okumaya devam edelim. 

Neden Erkekler için Üretildi?

Avrupa’da 17. yüzyılda sokaklarda yüksek oranda pislikler kol geziyordu. Henüz insanlar; sabunlarla tanışmamış, yollar, caddeler, sokaklar hayvan pisliği ve dışkılarla kaplıydı.

Sokakta yürüyen erkeklerin ayağına pislik bulaşmasın diye, yüksek topuklu ayakkabı üretilmeye başlandı. Böylece erkekler Avrupa’nın pis sokaklarında rahatça dolaşıyor. Ayaklarının içerisine pislik girmiyordu. Aramızdaki feministler hemen, neden kadınların kullanmamış, kadınların ayakları pislense bir sorun olmuyor mu diye sorabilirler. Haklısınız evet neden, inanın bunu biz de bilmiyoruz… 

Yine topuklu ayakkabı, 10. yüzyılda atın üzengisine güvenli bir şekilde tutunabilmek için Fars askerleri tarafından geliştirilmiştir. 16. yy’da ise onlarla ticaret yapan İngiliz ve Hollandalı tüccarlarla Avrupa’ya geçmiştir. 17. yy’a kadar da sadece erkekler tarafından kullanılmıştır.

Bunun dışında yine ilk topuklu ayakkabılar; binicilerin ayaklarını çamurdan kurtarmak, kısa bir kralın boyunu uzatmak ve sosyal sınıflar arasına sınır koyarak statü belirlemek gibi başka amaçlara da hizmet etmek için kullanılmıştır.

Erkekler Neden Topuklu Ayakkabı Giymeyi Bıraktı?

Aydınlanma Çağı’nın entelektüel ortamı, erkeklerin moda anlayışını değiştirmiştir. Bu dönemde, lüks ve moda anlayışı rasyonelleşmiş ve pratik ön plana çıkmıştır. Bu anlayış, erkeklerin giyim tercihlerinde belirgin bir değişime neden olmuştur. 18. yüzyılın sonunda, tarihe “Büyük Erkek Feragatnamesi” (Great Male Renunciation) adıyla geçen fenomen ortaya çıkmıştır. Bu önemli fenomen; erkeklerin süslü, mücevherli, parlak renkli giysiler ve topuklu ayakkabı giymelerinden vazgeçmeleri anlamına geliyordu. Durum böyle olunca yapılacak tek bir şey kalıyordu! 1740’a gelindiğinde ise erkekler topuklu ayakkabı giymekten tamamen vazgeçmişlerdir. 

Yüksek Topuk Modası Kadınlara Nasıl Geçti? 

Bu konuda tarihçiler, o yıllarda kadınlarda, kimlik bulmak ve erkeklerin statüsüne gelebilmek için erkekleşme eğilimi başladığını söylüyorlar. Buna birçoğumuz şaşırsa dahi bugün de aynı durumu yaşamıyor muyuz? Kadınların erkeksileşmesi, erkeklerin kadınsılaşması… Böylelikle kadınlarda erkekler gibi olabilmek için yüksek topuklu ayakkabılar giymeye başladı. Kadınlar toplumda erkekler gibi statü sahibi olmaya başlayınca, onlar da topuklu ayakkabı giymeye başlamışlardır. Hatta topuklu ayakkabıya; şapka takmak, saçlarını kısa kesmek, puro içmek gibi eşitliği vurgulayan başka unsurlar da eklenmiştir. Feminist okurumuzun dış sesi oluyoruz ve neden her alanda erkekler kadar söz sahibi olabilmemiz için onlara benzemek zorundayız? sorusunu soralım! 

Yeniden oluşturulan ve bugünde içselleştirilmiş bir şekilde kalıp halini alan toplumsal cinsiyet rollerine göre erkek, pratik ve rasyonel; kadın ise duygusal ve zarif olarak tanımlanmış ve topuklu ayakkabı kadınlara özgü bir eşya haline gelmiştir. Topuklu ayakkabı giyilmesi zor olsa da zarafetin sembolüdür. Kadınlar üzerinde durmakta güçlük çekse de topuklu ayakkabılardan kolay kolay bugün vazgeçememektedir.

Topuklu Ayakkabıyla Eşitlik!

Kadın modasında topuklu ayakkabının yaygınlaşmasıyla yüksek ökçelerin, kadın vücudunun cinselliğini öne çıkaran kıvrımlarını, düz tabanlı ayakkabılara nazaran daha fazla vurguladığı fark edilmiş. Bu da topuklu ayakkabının kadınsı bir kimlik kazanmasına, topuklu ayakkabının kadınla ilişkilendirilmesine yol açmıştır. 16. yüzyıldan sonra ise kadınların, topuklu ayakkabıyı iyiden iyiye benimsedikleri gözlenmiştir. Zamanla adınların vazgeçilmezi haline gelerek 18. yüzyıldan itibaren topuklu ayakkabılar kadınların hayatlarında yerini almıştır.

Kadınlar için üretilen ilk topuklu ayakkabı ise 1533 yılında Floransa’da yaşayan ünlü Medici Hanedanı’nın kısa boylu kızları Caterina de Medici için tasarlanmıştır.

Topuklu ayakkabı da dahi erkeklerden ikinci planda kaldığımız bir dünyada varlığımız için görünürlüğümüz için sesimiz için haklarımız için savaşacak daha epey konumuz var gibi görünüyor!