Psikolojinin İlkeleri ve Yöntemleri
Psikoloji, insan zihnini ve davranışlarını inceleyen bir bilim dalıdır. Psikologlar, insanların nasıl düşündüğünü, hissettiğini ve davrandığını anlamak için çeşitli araştırma yöntemleri kullanırlar.
Psikoloji, insan davranışını ve zihinsel süreçleri anlamak için önemli bir disiplindir. İşte temel psikoloji kavramları ve ilkeleri:
- Psikolojinin Bilişsel Süreç İlkesi
Bilişsel süreçler, insan zihninin bilgiyi nasıl aldığını, işlediğini, depoladığını ve kullandığını anlatan bir psikoloji ilkesidir, bilgi deposundan diğerine bilgi akışını sağlayan zihinsel eylemlerdir. Bu süreçler, algılama, dikkat, hafıza, düşünme, problem çözme ve dil gibi çeşitli zihinsel işlevleri kapsar ve bireyin çevresinde olup bitenleri anlayıp öğrenmesini sağlayan zihinsel faaliyetlerdeki gelişimi ifade eder. Jean Piaget’in bilişsel gelişim kuramı, bu süreçleri incelemiştir.
Bilişsel Süreç İlkesinin Temel Unsurları; Bilgi İşleme, Dikkat, Hafıza, Düşünme, Dil süreçleri temel unsurlarıdır.
- Bilişsel Süreç İlkesi Neden Önemlidir?
Bilişsel süreçler, insan davranışını ve deneyimlerini anlamak için kritik öneme sahiptir. Bilişsel psikologlar, bu süreçlerin nasıl işlediğini inceleyerek, insanların nasıl öğrendiğini, hatırladığını, karar verdiğini ve problem çözdüğünü daha iyi anlayabilirler. Bu bilgiler, ruhsal bozuklukların tedavisinde, eğitimde, işyerinde ve günlük yaşamın birçok alanında kullanılabilir.
- Psikolojinin Gelişim Psikolojisi İlkesi
Gelişim psikolojisi, insanların yaşam boyu nasıl değiştiğini ve geliştiğini inceleyen bir psikoloji dalıdır. Bu ilke, bebeklikten yaşlılığa kadar her yaş döneminde insanların bilişsel, duygusal, sosyal ve kişilik gelişimini inceler.
Gelişim Psikolojisi İlkesinin Temel Unsurları; Süreklilik, Bireysel Farklılıklar, Kalıtım ve Çevre, Etkinlik ve Deneyim, Sosyal Etkileşim temel unsurlarıdır.
- Gelişim Psikolojisi İlkesinin Neden Önemlidir?
Gelişim psikolojisi, çocukların ve yetişkinlerin nasıl geliştiğini ve neden bu şekilde davrandıklarını anlamamızı sağlar. Bu bilgi, ebeveynlere, eğitimcilere ve diğer profesyonellere çocukların sağlıklı bir şekilde gelişmesini ve potansiyellerini tam olarak gerçekleştirmesini yardımcı olacak rehberlik sunar.
- Psikolojinin Sosyal Etkileşim ve İlişkiler İlkesi
Sosyal etkileşim ve ilişkiler ilkesi, insanların diğer insanlarla nasıl etkileşime girdiğini ve ilişkiler kurduğunu inceleyen bir psikoloji dalıdır. Bu ilke, insanların sosyal bağlamdaki davranışlarını, grup dinamiklerini ve interpersonal ilişkileri inceler.
Sosyal Etkileşim ve İlişkiler İlkesinin Temel Unsurları Sosyal İhtiyaç, Sosyal Etkileşim, Grup Dinamikleri, İlişkiler, Bağlanmadır.
- Sosyal Etkileşim ve İlişkiler İlkesinin Neden Önemlidir?
Sosyal etkileşim ve ilişkiler ilkesi, insanların nasıl davrandığını ve neden bu şekilde davrandığını anlamamızı sağlar. Bu bilgi, insanların daha sağlıklı ve tatmin edici ilişkiler kurmasına, sosyal becerilerini geliştirmesine ve grup ortamlarında daha etkili olmasına yardımcı olabilir.
Temel psikolojik kavram ve ilkeler, insan davranışını anlamak ve psikolojik süreçleri keşfetmek için önemlidir. İnsanın bilişsel süreçleri, gelişim psikolojisi, sosyal etkileşimler ve ilişkiler, kişilik ve psikolojik özellikler, öğrenme ve uyum gibi temel kavramlar psikoloji alanında önemli bir rol oynamaktadır. Bu kavramları anlamak, insan davranışını etkileyen faktörleri anlamak ve insanı daha iyi anlamak için önemlidir.
- Psikolojinin Yöntemleri
- Psikolojinin Betimsel Yöntemi
Psikolojinin betimsel yöntemi, insanların davranışlarını ve zihinsel süreçlerini gözlemleyerek ve tanımlayarak inceleyen bir araştırma yöntemidir. Bu yöntem, deneyler yapmadan veya hipotezler test etmeden, var olan durumu olduğu gibi kaydetmeye odaklanır.
Betimsel Yöntemin Temel Unsurları; Gözlem, Tanımlama, Sınıflandırma, Analiz şeklindedir.
- Betimsel Yöntemin Türleri Nelerdir?
- Doğal Gözlem: Doğal ortamda, insanların doğal davranışları gözlemlenir.
- Katılımcı Gözlem: Gözlemci, gözlemlediği gruba katılır ve içeriden bir bakış açısıyla gözlemler.
- Anketler: Anketler, belirli bir konudaki insanların düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını öğrenmek için kullanılır.
- Vaka Çalışması: Bireysel vakalar derinlemesine ve ayrıntılı bir şekilde incelenir.
- Psikolojinin İstatistiksel Yöntemi
Psikolojinin istatistiksel yöntemi, insan davranışlarını ve zihinsel süreçlerini sayısal veriler kullanarak inceleyen bir araştırma yöntemidir. Bu yöntem, deneyler yoluyla veri toplar ve bu verileri analiz etmek için istatistiksel teknikler kullanır.
İstatistiksel Yöntemin Temel Unsurları; Deney, Veri, İstatistiksel Teknikler ve Hipotez Testi’dir.
- İstatistiksel Yöntemin Türleri Nelerdir?
- Tanımlayıcı İstatistik: Verileri özetlemek ve betimlemek için kullanılır.
- Tümel İstatistik: Verilerden bir popülasyona genelleme yapmak için kullanılır.
- Parametrik İstatistik: Verilerin normal dağılıma uyduğunu varsayan istatistiksel tekniklerdir.
- Parametrik Olmayan İstatistik: Verilerin normal dağılıma uymadığını varsayan istatistiksel tekniklerdir.
- Psikolojinin Deneysel Yöntemi
Psikolojinin deneysel yöntemi, insan davranışlarını ve zihinsel süreçlerini deneyler yoluyla inceleyen bir araştırma yöntemidir. Bu yöntem, araştırmacının değişkenleri kontrol etmesine ve bir değişkenden diğerine nedensellik ilişkisini belirlemesine olanak tanır.
- Deneysel Yöntemin Temel Unsurları; Deney, Bağımsız Değişken, Bağımlı Değişken, Kontrol Grubu ve Deney Grubu şeklindedir.
- Deneysel Yöntemin Türleri Nelerdir?
- Gerçek Deneyler: Katılımcılar rastgele deney ve kontrol gruplarına atanır.
- Yarı Deneyler: Katılımcılar rastgele gruplara atanmaz.
- Laboratuvar Deneyleri: Laboratuvar ortamında kontrollü koşullarda yapılan deneyler.
- Alan Deneyleri: Doğal ortamda yapılan deneyler.
- Psikolojinin Nitel Yöntemleri
Psikolojinin nitel yöntemleri, insan deneyimlerini ve davranışlarını sayısal veriler yerine kelimeler, resimler veya videolar gibi nitel veriler kullanarak inceleyen araştırma yöntemleridir. Bu yöntemler, insanların bakış açılarını, duygularını ve motivasyonlarını derinlemesine anlamaya odaklanır.
- Nitel Yöntemlerin Temel Unsurları; Doğalcı Yaklaşım, Katılımcı Gözlem, Derinlemesine Görüşmeler, Odak Grupları, Metin Analizi diyerek devam eder.
- Nitel Yöntemlerin Türleri Nelerdir?
- Etnografya: Bir kültürün veya grubun detaylı bir betimini sunar.
- Fenomenoloji: Bir olgunun insanların deneyimlediği şekliyle özünü anlamaya çalışır.
- Temellendirilmiş Teori: Verilerden yeni bir teori oluşturmaya odaklanır.
- Anlatı Araştırması: Bireylerin yaşam öykülerini anlamak için kullanılır.
- Kaynakça
- https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=161671
- http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/ders/omk/bsofk.pdf
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Bili%C5%9Fsel_psikoloji
Meryem Aydın
Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü MezunuS
