Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre infertilite halk arasında bilinen adı ile kısırlık; çiftlerin 1 yıl boyunca (hiçbir doğum kontrol yöntemi uygulanmadan/korunmasız olarak) düzenli cinsel ilişki yaşamaları ile gebeliğin oluşmaması durumudur. İnfertilite için tek bir tarafı suçlamak yanlış olacaktır. İnfertilite problemlerinin 1/3’ü erkeklerden, 1/3’ü kadınlardan ve 1/3’ü de çiftlerin her ikisinden de kaynaklanabilir. 1 yıl sonunda gebeliğin gerçekleşmemesi sonucundan çiftlerin kadın doğum uzmanına başvurması gerekmektedir. İnfertilite kadın ve erkeklerde eşit olarak görülürken, tamamen sağlıklı çiftlerde de görülebilmektedir.
Kadına Bağlı İnfertilite Nedenleri;
- Tiroit hormon bozuklukları
- Hiperprolaktinemi (prolaktin fazlalığı)
- Ovulasyon (yumurtlama) düzensizliği
- Endometriozis (yumurta kisti)
- Polikistik over sendromu (PKOS/PCOS)
- Rahim içerisinde meydana gelen yapışıklık (Asherman Sendromu)
- Endometrial ossifikasyon gibi rahimde bulunan patolojiler
- Fallop tüplerinin kapalı olması
- Yumurta rezervi düşüklüğü (AMH)
- Üreme organlarına ait travmalar
- İleri yaş
- Erken menopoz
Erkeğe Bağlı İnfertilite Nedenleri;
- Sperm kanallarının doğuştan tıkalı olması
- Varikosel (testis torbalarında bulunan toplardamarların büyümesi) varlığı
- Sperm morfolojisi (şekil bozuklukları) ile ilgili sorunlar
- Sperm sayısının yetersizliği
- Menide hiç sperm olmaması
- Kimyasal maddelere maruz kalma
- Aşırı sıcak ortamlarda uzun süre bulunmak
- Alkol ve sigara tüketimi
Kısırlığı Tetikleyen Faktörler;
- Obezite
- Vajinismus
- Rahim ağzının kapalı olması (servikal stenoz)
- İlaç kullanımı
- Kemoterapi/radyoterapi
İnfertilite Tanısı Nasıl Koyulur?
- Erkeklerde; spermiogram yani halk arasında bilinen adıyla sperm testi ile,
- Kadınlarda; jinekolojik muayene, ultrasonografi, laboratuvar ve radyolojik görüntüleme tetkikleri ile infertilite tanısı koyulur.
İnfertilite Tedavi Yöntemleri
- Tüp bebek tedavisi
- Yumurta gençleştirme (PRP)
- Aşılama (IUI)
- Mikroenjeksiyon
- Yumurta dondurma
- Embriyo tıraşlama
- Yardımcı tomurcuklanma (Assisted hatching)
- Mitokondri transferi
Sonuç olarak infertilite sadece kadında ya da sadece erkekte bulunmamakla birlikte, birçok nedeni ve birçok tedavi yöntemi vardır. Tedavi görmek için çiftlerin mutlaka bir kadın hastalıkları uzmanı/jinekoloji uzmanı ile görüşmesi gerekmektedir.
Günümüzde infertilite başta olmak üzere birçok kadın hastalıkları sıkça karşımıza çıkmaktadır. Bu yazımda kısaca infertiliteden bahsetmek istedim.
Umarım farklı konularda ve tabii ki çoğunlukla sağlık alanında olacak yazılarımda görüşmek üzere… Sevgiyle kalın 😊
Kaynak: https://www.florence.com.tr/kisirlik-infertilite
BENGİSU KAYA
Başkent Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümü 4.sınıf
Instagram: @bngsky
