Yüzme Sporunda Fizyoterapinin Önemi
Merhabalar bugün sizinle Yüzme Sporunda Fizyoterapinin Önemi konusunda beraberiz.
İlk başta yüzme sporu konusunu ele alalım.
Yüzme sporu diğer sporlara istinaden farklı bir mekanda geçmektedir. Bu yüzden de bir basketbolcuyla, voleybolcuyla, halterciyle farklı bir biyomekaniğe sahiptir. Örnek verirsek bir basketbolcuyla bir yüzücüyü karşılaştıralım. Basketbolcuların genelinin yüzücülere kıyasla boyunun uzun olmasının sebebi yerçekimi etkisi altında oldukları içindir. Bir basketbol oyuncusu sürekli olarak zıplama aktivitesine yönelik çalışmalar yaparken bir yüzme sporcusu hem zıplama hem ağırlık hem de mobilite/esneklik gibi çalışmalar yapmaktadırlar. Bu konuyu aslında şu şekilde açıklayabiliriz. Yüzme sporu içinde bütün sporları barındırır. Örneğin bir basketbolcunun zıplama etkinliğini yüzme sporunda dönüşlerde görebiliriz. Dönüşün başında lumbal mobilitesini , ortasında ve sonunda zıplama aktivitesini görürüz. Başka bir branş mesela halter sporcusunu ele alalım. Yaptığı ağırlık çalışmaları aynı olmasa da benzerlik gösterir. Power clean dediğimiz harekette halterci ağırlığı daha iyi ivmeyle kaldırmak için çalışırken yüzücüler genel olarak patlayıcı kuvvet daha iyi depardan atlama için kullanabilir. Şimdi gelelim esas konumuza yüzme sporunda fizyoterapinin önemi nedir?
Yüzme sporunda fizyoterapinin önemi:
Tüm sporlarda olduğu gibi yüzme sporunda da fizyoterapinin önemi oldukça fazladır. Bunu 3 başlık altında inceleyebiliriz.
- SPORCUYU KORUMA
- SPORCUYU İYİLEŞTİRME
- SPORCUYU ESKİ PERFORMANSINA DÖNDÜRME
1.SPORCUYU KORUMA:
Tüm sporlarda olduğu gibi fizyoterapistlerin görevi o sporcuyu korumaktır. İlk önceliğimiz sporcuyu sakatlıktan korumaktır. Öncelikli olarak ısınma periyodu arkasında antrenman aktivasyonu , ana antrenman , soğuma setleri , esneklik/mobilite çalışmalarıdır. Bu da yüzme sporunda farklılıklar göstermektedir.
Şimdi adölesan çağındaki bir yüzme sporcusunun bir gününü ele alalım.
Sabah 4.30 da yataktan kalkma antrenman öncesi ufak bir beslenme arkasında antrenmana gelme , okula gitme , öğlen yemeği , okuldan ayrılma , antrenmana gelme , eve gitme , akşam yemeği , uyuma.
Ortalama bir adölesan çağında profesyonel yüzme sporuyla ilgilenen bir bireyin günlük hayatı böyledir.
Şimdi gelelim fizyoterapide sporcunun korunması nerde?
En baştan başlayalım.
1.Sabah uyanma:
Adölesan çağındaki sporcumuz sabah 4.30 da uyanır. Çünkü sabah antrenmanları için biyolojik olarak kanıtlanan kasların en verimli çalıştığı saatlerdir . Şimdi sporcumuz kalktı. Ama bel ağrısıyla uyandı. Bu kullandığı yastıktan tutun giydiği ayakkabıyla kadar etkilidir. İşte bu noktada biz fizyoterapistler duruma el atarız. Sporcuyu izler , hikayesini alır ve hemen koruma protokollerini devreye sokarız.
2.Beslenme:
Bu aktivitede diyetisyenlerle beraber multidisipliner çalışırız. Hangi besini yemeli hangi besinleri alınca kas aktivasyonu daha iyi olur gibi…
3.Antrenman:
Sabah antrenmanlarında genellikle çoğu genç ısınma periyodunu atlar ama bu bizim için esas önemli olan noktadır. Çünkü kasları iyi ısıtmadan iyi aktive etmeden ağır bir antrenmana girerse sporcunun sakatlık yüzdesi ciddi miktarda artmaktadır. Aynı şekilde soğuma periyodunu da okula yetişmek için atlarlar ama asla atlanmamasını isteriz
4.Okul periyodu:
Okulda çok oturma eylemi gerçekleştireceği için ona uygun bel desteğinde de bulunabiliriz.
5.Akşam antrenmanı:
Akşam antrenmanında da sabah olduğu gibi ısınma, soğuma, kas aktivitesi eğitimlerini uygularız.
Yüzme sporunda koruma yöntemlerimiz genel olarak;
Kara ısınması , kas aktivitesi , su ısınması , su içinde kas aktivitesi , su içinde ana set , su içinde soğuma , esnetme , mobilite çalışma diye ayrılır.
2.SPORCUYU İYİLEŞTİRME:
Sporcuyu iyileştirme derken sakatlıktan iyileştirme gibi değil de sporcunun performansına iyi yöne etkisinden söz ediyoruz.
Bazı sporcular genel olarak bu metot ‘da fizyoterapist kullanmayı es geçiyor. Sadece kondisyoner antrenörler ile olacağını düşünüyorlar. Şimdi gelelim sporcunun performansında nasıl etkisi olacağına. Yüzme yarışlarında size yarışı kazandıracak esas nokta çıkış ve dönüşlerdir. Ne kadar geride olursanız olun dönüşünüz iyiyse kazanırsınız tabiki bu dönüş dediğimiz olay sprint yüzmelerinde çok iş yapmıyor. Orta mesafe ve mesafe yüzüyorsanız işte o zaman dönüşünüz ne kadar iyiyse o kadar iyi yüzersiniz. Şimdi gelelim sprint yüzmelerine. Dönüşün etkisi çok olmayabilir ama onda da size yarışı kazandıracak sistem Depar çıkışıdır. Depar çıkışınız ne kadar iyi olursa yarışa o kadar önde başlarsınız. Örnek verirsek 50 metre serbest branşında yarışıyorsunuz. Ama yüzme hızınız neredeyse herkesle eş değer ama sizin çıkışınız su altınız iyiyse o yarışı siz kazanırsınız. En az 2-3 kulaç önde olursunuz. Yüzmede bu noktaları nasıl geliştirirsiniz tabiki de antrenör etkisi de olacaktır ama fizyoterapinin de önemini atlamayalım.
Çıkış ve dönüşlerde önemli olan patlayıcı kuvvettir. Patlayıcı kuvveti de fizyoterapistlerin önerdiği pliometrik egzersizler ile sağlayabilirsiniz. Patlayıcı kuvvet ne kadar önemliyse denge de önemlidir. Düz bir çizgide atlamak vardır , yamuk şekilde atlamak vardır. Eğer 1-2 derece bile sağa sola kayarsanız hem fazla yüzersiniz hem yorulursunuz hem de yarışı maalesef ki kaybedersiniz.
3.SPORCUYU ESKİ PERFORMANSINA DÖNDÜRME:
İstemediğimiz bir durum olsada sporcu sakatlandı diyelim. Yüzücülerde çok omuz sakatlıkları görüp duyarsınız. Bunun genellikle nedeni yukarıda bahsettiğim ısınma soğumaları es geçmekten kaynaklıdır. Örneğin; bir yüzücünün rotator cuff kaslarından m.deltoideus yırtıldı diyelim. Cerrahi operasyon gereken bir durum olma ihtimali de var olmama ihtimali de var. Cerrahi operasyon olursa doktor o kası diker sonra fizyoterapiye yönlendirir ama cerrahi operasyonluk bir durum yoksa işte o zaman fizyoterapistlerin rolü daha kritik derecede önemlidir. Sporcu bize gelir ve biz gerekli tetkikleri yaptıktan sonra ona egzersiz programı veririz. Önce NEH’ni yerine getirebilmesi için çalışırız ve sonrasında o kası güçlendirmek için ona farklı bir program çizeriz. En son her şey tamamlandığında ise eski kuvvetinden daha iyi olması için tekrar çalışırız ve sporcuyu eski performansına döndürürüz.
KAYNAKÇA:
https://www.fizyodemi.com/yuzuculerde-asiri-kullanim-overuse-yaralanmalari/
https://www.tunckoc.com/yuzmenin-bel-boyun-sagligina-faydasi
Uğur Eren
İzmir Tınaztepe Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü
2. Sınıf Temsilcisi
